Categories: Yapay Zeka

Beyin Okuma Yakın Gelecekte Mümkün Olacak mı?

Bir başkasının düşüncelerini okumak, ne hissetiğini bilmek bize her zaman ilgi çekici ve bir o kadar da korkutucu gelir. Bu fikir, bilim kurgu filmlerine, kitaplarına, oyunlarına da sıkça yansıyor. Bu alan ile ilgilenen nörobilim, yeni teknolojileri kullanarak duyguları ve düşünceleri okumayı mümkün hale getirmeye çalışıyor.

Yapay zekanın gelişmesiyle birlikte, “beyin okumak yapay zeka ile gerçekleştirilebilir mi” sorusu da gündeme gelmiş oldu. Bu yazımızda bu alanda yaşanan gelişmelerin, beyin okumanın mümkün olup olmayacağına dair çalışmaların bir derlemesini bulacaksınız.

Beyin okuma teknolojisinde gelinen nokta:

Ulaş Utku Bozdoğan: Beyin Okuma Yakın Gelecekte Mümkün Olacak mı? 1Ulaş Utku Bozdoğan: Beyin Okuma Yakın Gelecekte Mümkün Olacak mı? 1

  • Çin ve ABD, yapay zeka ve sinirbilim araştırmalarına öncülük ediyor. ABD Savunma Bakanlığı, anıları düzeltmek için kullanılabilecek bir teknoloji geliştiriyor.
  • Sadece bilim insanları değil; Elon Musk’ın Neuralink’i ve Facebook gibi büyük oyuncular da dahil olmak üzere çeşitli firmalar da bu konuda ilerleme kaydediyor. Facebook, kullanıcıların konuşmadan iletişim kurmasını sağlayacak bir beyin-bilgisayar arayüzü oluşturmak için bir projeyi finanse etmişti. Neuralink ise beyin implantları üzerinde çalışıyor ve Nisan 2021’de, şirketin implante edilmiş çipini kullanarak zihniyle oyun oynayan bir maymunun videosunu yayınlamıştı.
  • Bir Amerikan şirketi olan Kernel, tüketici pazarı için beyin aktivitesini gerçek zamanlı olarak kaydedebilen bir kulaklık geliştirmişti.

Yalan makinesi nihayet gerçek olabilir mi?

Eğlence amaçlı ya da polis sorgularında kullanılan türevleri olsa da bunlar hala güvenilir %100 doğru bilgi sunan cihazlar değil. Gelinen aşamada doğru bilgi sunan bir yalan makinesi hala icat edilmedi.

Bu teknolojiler hangi amaçla kullanılabilir?

Bu teknolojiler hala halkın kullanımına sunulmuş olunmasa da bu cihazları kullanarak çalışanlarınızın beyin dalgalarını izleyerek duygularını öğrenebilirsiniz. Ya da birinin beyin aktivitesinden kredi kartı şifresini öğrenebilirsiniz.

Tüm bunların yanında bu tıbbi cihazlar hastanelerde de kullanılabilir. Örneğin hastanelerde yatağa bağlı, felç geçirmiş, konuşamayan ve iletişim kuramayan insanlar için tekrar dünyayla iletişime geçmenin yolu bu cihazları kullanmak olabilir. Makinelerin insan nöronlarıyla etkileşime girdiği düşünüldüğünden bu teknolojinin sağlık alanında Alzaymır ve Parkinson gibi hastalıkların anlaşılmasında ve tedavisinde de kullanılabileceği düşünülüyor.

Beyin aktivitesi ölçülen öğrencilerin hangi kavramlarda iyi olduğu anlaşılabiliyor

Beynin aktivitesini okumak için PET, EEG, fMRI gibi çeşitli beyin görüntüleme cihazları bulunmaktadır. Bir fMRI makinesine sahip bilişsel psikologlar, bir kişinin depresif düşüncelere sahip olup olmadığını söyleyebiliyorlar. Bunun yanında bir öğrencinin beyin kalıplarını öğretmenininkilerle karşılaştırarak hangi kavramlarda iyi olduğunu da görebiliyorlar.

Yapay zeka ile beyni okumaya gerek kalmayabilir

Princeton Üniversitesi (Princeton University)’nden sinirbilimci Norman, fMRI cihazlarıyla beyin okumanın tam anlamıyla mümkün olmadığını ama yapay zekanın öğrenme modellemeleriyle buna gerek kalmayabileceğini dile getirmişti. Yapay zeka kişinin beyin modellemesini, düşünce kodlarını öğrendiğinde kısacası beyinde aktif olan yerlerle kelimeler/harfler arasındaki bağlantıyı çözdüğünde artık felçli hastalar, konuşma yetisini herhangi bir nedenle kaybetmiş hastalar da kendilerini ifade edebilir hale gelecekler.

Şu an gelinen noktada günümüzün nöroteknolojisi, düşünceleri veya duyguları hala çözemiyor. Ancak yapay zekanın öğrenme sistemleriyle bu hedefimizekısa sürede ulaşıp beyin modelleri ve düşünce kodları hakkında bilgi sahibi olabiliriz.

Peki ya bizim nörohaklarımız?

Bu gelişmelerle beraber dünya genelinde hem halk hem de devletler, nörohaklar konusunda endişelenmeye başlamış gibi duruyor. Örneğin Şili, vatandaşlarına nörohaklarını garanti edecek olan dünyanın ilk yasası üzerinde çalışıyor. İspanya ise gelecekteki yasama projelerine rehberlik etmesi amacıyla bağlayıcı olmayan bir Dijital Haklar Sözleşmesi’ni kabul etmişti. Nöroteknolojinin yeni gelişen bir alan olması ve bu alan hakkında fazla bilginin olmaması hazırlanan yasaları kısıtlı hale getiriyor. Ancak global anlamda bu konuda insanların endişelerinin arttığı ve bir uyanışın başladığı görülüyor.

Kaynaklar: 1, 2, 3

Kaynak:  Webtekno

Ulaş Utku Bozdoğan

Teknoloji alanındaki güncel gelişmeleri titizlikle takip edip bu konuda derinlemesine analizler sunan bir yazar. bilgi teknolojileri, yapay zeka, mobil teknolojiler ve dijital trendler gibi konularda geniş bir bilgi birikimine sahip. Teknolojinin hızla değişen dünyasındaki yenilikleri sade ve anlaşılır bir dille aktarma çalışır. Teknolojinin getirdiği dönüşümleri yakından izleyen ve bu konudaki görüşlerini etkileyici bir şekilde paylaşan Ulaş Utku Bozdoğan, teknoloji haberleri alanında önemli bir ses haline gelir :)

Recent Posts

Yapay Zekanın İş Dünyasındaki Dönüşümüne Dair Güncel Bir Perspektif

Yapay zekanın iş dünyasındaki güncel dönüşümünü keşfedin. İş verimliliği ve inovasyon için yapay zekanın sunduğu…

43 dakika ago

Windows XP’yi Tarayıcı Üzerinden Deneyimleyin: Nostaljiyi Yeniden Yaşayın

Windows XP'yi tarayıcı üzerinden deneyimleyin ve nostaljiyi yeniden yaşayın. Eski zamanların keyfini modern tarayıcıyla yanınızda…

2 saat ago

WhatsApp’ta Hakkında Bilgisini Süreli ve Dinamik Hale Getiren Yeni Özellik Üzerinde Çalışmalar Devam Ediyor

WhatsApp'ta hakkında bilgilerini süreli ve dinamik hale getiren yeni özellikler üzerinde çalışmalar devam ediyor. Detaylar…

2 saat ago

Yapay Zekanın Gücü ve Sınırları Üzerine Derinlemesine Bir Bakış

Yapay zekanın gücü ve sınırlarını keşfedin. Bu içerikte, yapay zekanın potansiyeli ve sınırlarını derinlemesine inceleyerek…

3 saat ago

Türkiye’nin Yeni Dron Savunma Sistemi: TOLGA Tanıtımı

Türkiye'nin yeni dron savunma sistemi TOLGA'nın özellikleri ve avantajları hakkında detaylı bilgi. Güçlü ve gelişmiş…

3 saat ago

STM, IDEF 2025’te Yeni Savunma Sistemlerini Tanıttı

STM, IDEF 2025'te yeni savunma sistemlerini tanıtarak güvenlik ve teknolojide öncü adımlarını sergiledi. Detaylar için…

3 saat ago