Hipokrat ve Hipokrat Yemini: Gerçekler ve Yanılgılar

Hipokrat ve Hipokrat Yemini Hakkında

Gerçek şu ki, tüm doktorların mesleğe giriş yaparken ettikleri Hipokrat Yemini, kesin olarak Hipokrat’a bile ait olmayabilir! Bu durum, Hipokrat’ı tıbbın babası olarak kabul etmemizin mantıklı bir açıklamasının olup olmadığını sorgulatıyor. Hipokrat, günümüzde tıbbın babası ve akılcılığın öncüsü olarak nitelendirilmektedir. Hekimler, mesleğe adım atmadan önce, etik ve doğru davranacaklarına dair Hipokrat yemini etmeye devam ediyorlar. Bu nedenle Hipokrat ile tıp arasında güçlü bir bağ kurulmuş olsa da, bu durumun kökenleri üzerinde durulması gereken bazı belirsizlikler var.

Antik Yunan filozofu Platon, Hipokrat hakkında bize bilgi veren kaynaklardan biridir. Platon, Hipokrat’ın M.Ö. 430 civarlarında, Kos Adası’nda yaşadığını ve bu dönemde ücretli olarak tıp eğitimi verdiğini belirtmiştir. Ancak, Hipokrat’ın kesin doğum ve ölüm tarihleri hakkında herhangi bir bilgiye ulaşmak oldukça zordur. Klasik Yunan tıbbı, özellikle Hipokrat yemini ve bu konudaki yaklaşık 60 belge üzerine yoğunlaşmaktadır. Bu belgelerin kökenleri, Hipokrat’a atfedilen tıbbi bilgilerin temellerini oluşturmaktadır. Bu belgeler, Hippocratic Corpus (Hipokrat Külliyatı) olarak bilinir ve tıbbın en eski belgeleri arasında sayılmaktadır. Külliyat içerisinde, tıpla ilgili her türlü vaka, araştırma ve bilgi yer almaktadır.

Fakat ilginç bir nokta var ki, bu belgelerin Hipokrat tarafından yazıldığı kesin olarak doğrulanmamıştır. Hipokrat’ın adı geçen belgeler arasında ismi geçmemekte, eğer geçiyorsa bile isimsiz kalmayı tercih etmiş gibi görünmektedir. Metinlerdeki dil ve üslup farklılıkları, yeminin tek bir yazar tarafından değil; birden fazla hekimin katkısıyla yazıldığını göstermektedir. Ünlü tarihçiler, bu konu hakkında çeşitli teoriler ortaya atmaktadır. Örneğin, Ludwig Edelstein, Hipokrat Yemini’nin Pythagorasçılar tarafından kaleme alındığını öne sürmektedir. Bu görüş, zamanın etik kurallarının Pythagoras felsefesiyle daha uyumlu olması fikrine dayanmaktadır.

Hipokrat uzmanı Jacques Jouanna ise, yaptığı derinlemesine analizler sonucunda bu metinlerin Hipokrat’a ait olmadığı sonucuna ulaşmıştır. Ona göre, bu eserler daha çok sonraki dönemlerde oluşturulmuş bir okul metnidir. Metinlerdeki içerik ve tarihsel uyumsuzluk oldukça belirgindir. Yeminde yer alan etik kurallar, diğer bölümlerde görülen farklılıklarla çelişirken, o dönemde tıp pratiğinin de oldukça farklı olduğunu unutmamak gerekir. Örneğin, “hastayı tedavi ederken asla zarar vermemek” ifadesi, o dönemde uygulanan kan alma veya müshil verme gibi riskli işlemlerle çelişmektedir. Ayrıca, orijinal yeminde tıbbın yalnızca erkeklere öğretilmesi gerektiği vurgulanırken, Hipokrat döneminde kadın hekimlerin varlığı da göz önünde bulundurulmalıdır.

Bugünün birçok hastalığı, yüzyıllar önce bu külliyat içerisinde son derece bilimsel bir biçimde ele alınmıştır. Bu durum, yeminin, bilimsel tıp anlayışını şekillendirdiğini göstermektedir. Belki Hipokrat’a ait olmayan bu yemin, bu metinleri yazanların onun pratik öğretilerini dikkate alarak kaleme aldıklarını düşündürmektedir. Uzmanların çoğunun kabul ettiği en mantıklı görüş ise, bu yemin metninin ancak bir tıp okulunun oluşturabileceği bir eser olduğudur.

Kaynaklar:

• 1
• 2
• 3

Kaynak: Webtekno