Categories: Bilim

İnsan kanılarını okuyan devrimsel bir yapay zeka modeli geliştirildi

OpenAI’nin ChatGPT sohbet robotunda ve Dall-E imaj oluşturucusunda kullanılanlar üzere üretken evvelce eğitilmiş dönüştürücüler (GPT), yapay zeka araştırmalarındaki çağdaş teknolojinin temeli pozisyonunda. Herkes GPT modellerini çabucak hemen her şeye uygulamak istiyor fakat bu uyarlamalar tartışmaları da beraberinde getiriyor. Bu tartışmalara ise insan zihnini okuyabilen yeni GPT-1 modeli eklendi.

Düşünceleri okuyan yapay zeka

Geliştirilen GPT modeli genel manada ChatGPT’den farklı değil. Temel fark, komutun insan beyin aktivitesi olması. Texas Üniversitesi’nden Jerry Tang önderliğindeki grup yaptıkları çalışmayı Nature Neuroscience’da yayınladı. Yol, deneğin “ne duyduğunu, söylediğini yahut hayal ettiğini” yorumlamak için bir fMRI makinesinden alınan manzaraları kullanıyor. Hasebiyle bu formül deneğin beynine bağlı elektrotlar gerektirmeyen tek başarılı yöntem. Başarılı diyorum çünkü kestirimlerin doğruluğu yüzde 82 düzeyine kadar çıkabiliyor. GPT-1 olarak isimlendirilen model, beyin aktivitesini daima bir lisan formatında yorumlayan tek usul pozisyonunda. Öteki teknikler bir söz yahut kısa bir cümle çıkarabilir, lakin GPT-1 deneğin ne düşündüğünü açıklayabiliyor.

Örneğin, bir iştirakçi “Henüz ehliyetim yok” diyen birinin kaydını dinledi. Lisan modeli, fMRI imajlarını “Daha otomobil sürmeyi öğrenmeye bile başlamadı bile” biçiminde yorumladı. Bu yeni teknik ile beyne yerleştirilen invaziv elektrotları kullanan mevcut teknikler ortasındaki değerli bir fark bulunuyor. Elektrot tabanlı platformlar tipik olarak kişinin beynindeki motor aktivitelerden metni kestirim ederken, Tang’ın takımı fMRI makinelerinde yakalanan beyindeki kan akışına odaklanıyor. Münasebetiyle bu modelde niyetler sözü sözüne değil, fikrin özeti biçiminde yansıtılıyor.

Düşüncenin özünü yansıtıyor

UT Austin Sinirbilim ve Bilgisayar Bilimleri Merkezi’nden Yardımcı Doçent Alexander Huth düzenlenen basın brifinginde “Sistemimiz çok farklı bir seviyede işliyor. Sistemimiz bu düşük düzeyli motor olayına bakmak yerine; hakikaten fikirler, semantik ve mana seviyesinde çalışıyor. Ulaşmaya çalıştığımız şey bu.” Yapılan deneylerde GPT-1, işitsel ve görsel bilgilerin yanında hayal ettikleri bilgilerle beslenen insanların kanılarını yüksek oranda hakikat formda kestirim etti.

Algılanan konuşma (denekler bir kayıt dinledi): Yüzde 72-82 kod çözme doğruluğu
Hayali konuşma (denekler zihinsel olarak bir dakikalık bir öykü anlattılar): Yüzde 41-74 doğruluk oranı
Sessiz filmler (denekler sessiz Pixar sinema klipleri izlemiştir): Deneklerin sinema hakkındaki yorumlarını çözmede yüzde 21-45 doğruluk

Bir örnekte denek, “Toprak bir yoldan buğday tarlasına, bir derenin üzerinden ve kimi kütük binaların yanından geçtim” diye hayal etti. Model bunu “Diğer tarafa geçmek için bir köprüden ve uzaktaki çok büyük bir binadan geçmesi gerekiyordu” biçiminde yorumladı. Münasebetiyle, tartışmaya açık birtakım temel detayları ve kilit bağlamı kaçırdı fakat yeniden de kişinin fikrinin genel unsurlarını kavramayı başardı.

Teknolojinin tehlikeleri konusunda ikazlarda bulunuldu

Düşünceleri okuyabilen makineler GPT teknolojisinin şimdiye kadarki en tartışmalı biçimi olabilir. Takım, teknolojinin ALS yahut afazi hastalarının konuşmasına yardımcı olmasını öngörürken, berbata kullanım potansiyelini de kabul ediyor. Çalışmada beyin çözümleme teknolojisinin riskleri konusunda farkındalık yaratmanın ve her bireyin zihinsel mahremiyetini koruyan siyasetleri yürürlüğe koymanın kritik değer taşıdığı vurgulanıyor.

Ulaş Utku Bozdoğan

Teknoloji alanındaki güncel gelişmeleri titizlikle takip edip bu konuda derinlemesine analizler sunan bir yazar. bilgi teknolojileri, yapay zeka, mobil teknolojiler ve dijital trendler gibi konularda geniş bir bilgi birikimine sahip. Teknolojinin hızla değişen dünyasındaki yenilikleri sade ve anlaşılır bir dille aktarma çalışır. Teknolojinin getirdiği dönüşümleri yakından izleyen ve bu konudaki görüşlerini etkileyici bir şekilde paylaşan Ulaş Utku Bozdoğan, teknoloji haberleri alanında önemli bir ses haline gelir :)