Categories: Bilim

Kumların Öylece Birikmesiyle Oluştuğunu Sandığınız Çöllerin Aslında Nasıl Ortaya Çıktığını Öğrenince Çok Şaşıracaksınız!

Kuzey Afrika’daki Sahra Çölü’nün sıcaklığı 50°C’ye kadar ulaşır ancak bu bölgeler her zaman sıcağın etkisiyle oluşmaz. Örneğin Asya’daki Gobi Çölü ve Antarktika ve Arktik kutup çölleri, daima soğuktur. 

Peki çöllere dair öğrenmemiz gereken daha başka neler var? 

Çöller, 3 farklı şekilde meydana gelir.

Şinasi Kaya: Kumların Öylece Birikmesiyle Oluştuğunu Sandığınız Çöllerin Aslında Nasıl Ortaya Çıktığını Öğrenince Çok Şaşıracaksınız! 1Şinasi Kaya: Kumların Öylece Birikmesiyle Oluştuğunu Sandığınız Çöllerin Aslında Nasıl Ortaya Çıktığını Öğrenince Çok Şaşıracaksınız! 1

Güneş ışınları Ekvator’a dik bir biçimde yansır ve bu durum, o bölgede güneş enerjisinin yoğun olduğu anlamına gelir. Bununla birlikte su ve kara kütlelerinden gelen sıcak hava yükseliş gösterir ve bu hava, neme sahip olmayan soğuk havaya kıyasla daha fazla nem tutma kapasitesine sahiptir.

Ayrıca okyanuslar Ekvator çevresinde oldukça fazladır ve hava sadece ısıyı değil, su buharını da taşır. O bölgelerdeki sıcak ve nemli hava yükseldikçe soğumaya başlar ve böylece yoğuşma sebebiyle yağışlar meydana gelir. 

Antarktika Çölü

Devamında nemini büyük oranda Ekvator’a bırakan hava, Ekvator’un çevresinden Yengeç ve Oğlak Dönenceleri’ne doğru hareket eder. Hava bu enlemlere ulaştığında ise nemini büyük oranda kaybetmiş olur ve oldukça kuru hale gelir. 

Bu kuruluk ve yağmur yağmaması durumu da karmaşık hava sirkülasyon düzenleriyle birleşerek çöllere sebep olur. Aynı zamanda bu hava dolaşımı, Hadley hücreleri olarak adlandırılır.

Hadley hücrelerinin yanında kıtasallık da çöl oluşumlarının başlıca sebebidir.

Gobi Çölü

Kıtasallık kavramı, toprakların okyanuslara olan uzaklığını ve bunların iklimsel etkisini ifade eder. Bununla bağlantılı olarak su, su kütlelerinden buharlaştığında karada çökme etkisi gösterir. Su kütlelerine yakın olan bölgeler de bu nemin çoğunu alır. 

Ayrıca hava iç bölgelere doğru ilerledikçe, sahip olduğu nemi büyük oranda kaybeder. Bu durum uzun mesafeler kat eden hava akımlarının, nemini kaybedip kurumasına yol açar ve böylece bölgenin iç kesimlerinde çöl oluşumları başlar. Örneğin Gobi ve Takla-Makan Çölleri, kıtasallık sebebiyle oluşan çöl bölgeleridir.

Bir diğer sebep ise kıyı soğutma.

Aslında çöller havanın ısınması ya da soğumasıyla da oluşabilir. Daha önce bahsettiğimiz gibi soğuk hava, sıcak havaya göre daha az nem taşır. 30°C’lik bir hava, metreküp başına 30,4 gram su taşır. 

Yine havanın %100 bağıl nem tuttuğu varsayıldığında ve hava 30°C’den 10°C’ye indiğinde var olan nem, metreküp başına 9,4 gram suya dönüşür. Bu durumda da nemin %31’e düşmesi, çöl oluşumu için yeterlidir. 

Kaynaklar: Science Focus, National Geographic, Science ABC, Evren Atlası, Britannica

Kaynak:  Webtekno

Şinasi Kaya

Share
Published by
Şinasi Kaya

Recent Posts

Samsung Galaxy S25 Edge Satış Analizi ve Gelecek Öngörüleri

Samsung Galaxy S25 Edge satış analizi, performansı ve gelecekteki öngörüler hakkında detaylı bilgiler. En güncel…

5 saat ago

Helldivers 2: Xbox Gelecek Mi? Game Pass Planları ve Detaylar

Helldivers 2'nin Xbox'a gelip gelmeyeceği, Game Pass planları ve detaylar hakkında güncel bilgiler ve gelişmeler…

5 saat ago

Tesla Model Y’de İlginç Dönüşüm: Eski Model Y, Yeni Model Y’ye Çevrildi!

Tesla Model Y'de şaşırtıcı dönüşüm! Eski Model Y, yeni özelliklerle yenilendi. Detaylar ve güncel gelişmeler…

8 saat ago

SIM Kartların Tasarımındaki Gizemli Köşe Kesiklerinin Nedeni

SIM kartların tasarımındaki gizemli köşe kesiklerinin nedenlerini ve kullanım amaçlarını keşfedin. Bu detayların teknolojik ve…

9 saat ago

Resident Evil Serisinin Yeni Mobil Oyunu Duyuruldu

Resident Evil serisinin yeni mobil oyunu duyuruldu! Heyecan verici grafikleri ve aksiyon dolu oynanışıyla korku…

9 saat ago

Samsung’un Yeni Katlanabilir Telefonları Galaxy Z Fold7 ve Z Flip7 Hakkında Son Sızıntılar

Samsung'un yeni katlanabilir telefonları Galaxy Z Fold7 ve Z Flip7 hakkında son sızıntılar, özellikler ve…

10 saat ago