COVID-19 aşısını üreten Alman şirketi BioNTech, geliştirmiş olduğu kişiselleştirilmiş bir aşı sayesinde pankreas kanserine karşı umut verici sonuçlara ulaştı. Hastaların bağışıklık sistemlerine kanser tümörlerine saldırmayı öğreten aşı, tedavi edilen 16 hastanın yarısında bağışıklık reaksiyonuna neden oldu ve bu hastaların kanserleri çalışma sırasında tekrardan nüksetmedi.
Pankreas kanseri için aşı geliştirildi
Pankreas kanseri, kanser çeşitleri ortasında sıklıkta tekrardan nüksetmesiyle ünlü. Tümör hücreleri alınsa dahi pankreas kanserinin nüksettiği tekraren defa gözlemlenmiş durumda. Fakat bu kansere karşı geliştirilen yeni bir aşı son derece umut vaat ediyor. Nature mecmuasında yayınlanan çalışma, kanser aşılarının hastaların tümörlerine nazaran uyarlanmasına yönelik yıllardır süren hareketin dönüm noktalarından biri oldu.
New York’taki Memorial Sloan Kettering Kanser Merkezi‘nde Dr. Vinod Balachandran liderliğindeki araştırmacılar, hastaların tümörlerini çıkardı ve örneklerini Almanya’ya gönderdi. Orada, Pfizer ile son derece başarılı bir COVID aşısı yapan BioNTech şirketindeki bilim insanları, kanser hücrelerinin yüzeyindeki belli proteinlerin genetik yapısını tahlil etti. BioNTech daha sonra bu genetik bilgileri kullanarak, her hastanın bağışıklık sistemine tümörlere saldırmayı öğretmek üzere tasarlanmış kişiselleştirilmiş aşılar üretti. BioNTech’in COVID aşıları üzere, kanser aşıları da RNA’ya dayanıyor. Bu durumda aşılar, hastaların hücrelerine, çıkarılan tümörlerinde bulunan tıpkı proteinlerden kimilerini üretme talimatını vererek, potansiyel olarak gerçek kanser hücrelerine karşı işe yarayacak bir bağışıklık yansısını tetikledi.
“Bu bir kilometre taşı.”
Çalışmada yer almayan Teksas Üniversitesi MD Anderson Kanser Merkezi’nde hastalık uzmanı olan Dr. Anirban Maitra, yaptığı açıklamalarda “Bu, pankreas kanserinde bir mRNA aşısının birinci kanıtlanabilir başarısıdır ve çalışmanın ön niteliğine karşın ben buna muvaffakiyet diyeceğim. Bu standartlara nazaran, yeni aşı bir kilometre taşı.” tabirlerini kullandı. Çalışmanın ölçeği yalnızca 16 hasta ile hudutlu olsa da sonuçlar epey yürek verici. Elbette gidilmesi gereken daha uzun bir yol var. Kişiye özel mRNA aşılarda maliyet, bu çeşit aşıların daha geniş çapta kullanılması için büyük bir mahzur pozisyonunda. Lakin uzmanlar, bilim insanlarının şahsileştirilmiş kanser aşılarını bu kadar süratli bir halde oluşturabilmeleri, kalite denetimlerini yapabilmeleri ve sunabilmelerinin umut verici bir işaret olduğunu söylüyor.
Tanesi 100.000 dolar
Çalışmada misyon alan şirketin kurucu ortaklarından Dr. Uğur Şahin, Aralık 2019’da çalışmanın başlangıcından bu yana BioNTech’in aşı üretim sürecini altı haftanın altına indirdiğini, nihayetinde ise kanser aşılarını dört hafta içinde üretebilmeyi hedeflediklerini söyledi. Şahin, BioNTech’in yaklaşık on yıl evvel aşıları test etmeye başlamasından bu yana, üretimin birtakım kısımlarını otomatikleştirerek maliyeti doz başına yaklaşık 350.000 dolardan 100.000 doların altına düşürdüğünü belirtti. Bu ortada aşıya karşılık vermeyen hastalarda kanser, ameliyattan yaklaşık 13 ay sonra geri dönme eğilimi gösterdi. Karşılık veren hastalar ise takip edildikleri yaklaşık 18 ay boyunca hiçbir nüks belirtisi göstermedi. Değişik bir biçimde, bir hastada, karaciğerde olağandışı bir büyüme geliştikten sonra aşı ile aktive edilmiş bir bağışıklık yansısının delili görüldü. Büyüme daha sonra görüntüleme testlerinde kayboldu. Bilim insanları artık, bu tekniği öbür kanser cinslerinde denemeyi ve mevcut tahlilleri geliştirmeyi hedefliyor.
