Telefonu açınca neden alo deriz? Bu soruya yanıt aradığınızda internette bazı sitelerde uzun yıllardır dolaşan söylentiyle karşılaşırız: “Telefonun mucidi Graham Bell, cihazı denemek için sevgilisi Allessandra Lolita Oswaldo’yu arar. Genç kadın her seferinde “Allessandra Lolita Oswaldo?” diye cevap verir. Zamanla bu isim kısalarak “Allo”ya dönüşür” Ancak bu hikaye gerçek değil. Zaten yabancı kaynaklarda da bu söylentiyi doğrulayan hiçbir bilgi yok.
Peki, gerçekten bir telefon görüşmesini cevaplamak için neden her zaman “alo” dediğimizi hiç merak ettiniz mi? Bu sorunun yanıtı aslında şaşırtıcı bir hikayeye sahip.
Ortak bir selamlama olarak “alo”nun tarihi, çoğu kişinin düşündüğünden çok daha kısadır ve aslen İngilizcedeki Hello’nun (Merhaba) Fransızca bir çeşidini işaret eder. İngilizcedeki “Hello” kelimesi eski Fransızcada “Ha lo” olarak kullanılmıştır. İngilizcedeki “hello”nun kökeninin de bu Fransızca sözlük olduğu düşünülüyor. Daha sonra, yine Fransızlar tarafından “Allo” şekline çevrilmiş ve bizde de “Alo” olarak son halini almış. Yalansavar.org’un konuyla ilgili haberinde belirtildiği üzere, sözcük dilimize 1909’da Posta Nezareti’nin telefonun dahliyle Posta Telefon ve Telgraf Nezareti’ne dönüşmesi ve bir selamlama sözcüğü ihtiyacıyla girmiş.
Özetlemek gerekirse, sözcüğün aslen Fransızcadan geldiği tahmin edilmektedir. “Hello”, “holler”, “hollow”, “hola” ve “hello” gibi kelimelerin varyasyonları, Avrupa’da dikkat çekici bir kelime olarak kullanılıyordu. Hollanda’da 1790’lı yıllarda ise “hallo” kelimesi şaşkınlık ve dikkat çekici bir ifade olarak kullanılmıştır.
ALO NE DEMEK?
Türk Dil Kurum Sözlüğü’nde de Alo’nun Fransızca allô’dan geldiği belirtilir ve iki anlamı şu şekilde yer alır:
1. ünlem Telefon konuşmasına başlarken kullanılan bir seslenme sözü.
2. ünlem, argo (alooo) Kendisine bakmasını veya kendisiyle ilgilenmesini istediği kişiye karşı söylenen seslenme sözü.
Alo’yu ilk kim önerdi?
Şaşırtıcı bir şekilde, telefon görüşmelerinde yaygın olarak kullanılan selamlama olarak “Hello”yu bulan, akkor ampulün mucidi Thomas Edison’dur. Edison’dan önce telefon operatörleri “what is wanted? – ne isteniyor?” şeklinde bir telefon selamlaması seçmiş. Ancak, asıl istenen, bu kadar uzun olmayan bir selamlamaydı. Edison, kelimeyi ilk olarak 1877’de Pittsburgh Merkez Bölge ve Printing Telegraph Company’nin başkanı olan arkadaşı Mr. David’e yazdığı mektupta bir selamlama olarak kullanmayı önerdi.
Kısa bir süre sonra, kelime, aramaları cevaplamak için standart selamlama olarak popüler hale geldi. 1889 yılında, kelimenin yaygın kullanımı nedeniyle telefon operatörlerinin “Hello Girls” olarak anıldığı kaydedilmiştir. Bu, Edison’un bu kelimeyi kullanmayı önermesinden sadece 12 yıl sonraydı.
Telefonun mucidi Bell’den farklı bir öneri
Telefonun mucidi ve Thomas Edison’un rakibi olan Alexander Graham Bell, telefon görüşmeleri için selamlama kelimesi olarak “ahoy” kullanılmasını öneriyordu. “Ahoy” kelimesi, “merhaba”dan yaklaşık 100 yıl daha eskiydi ve denizciler tarafından yaygın olarak kullanılan bir kelimeydi. Merhaba ile aynı anlama gelen Hollandaca “hoi” kelimesinden türetilmiştir.
Bell’in telefon görüşmelerinde standart selamlama olarak “ahoy”u sabit tutma çabasına rağmen, Edison’un “Hello”su, New Haven Bölge Telefon Şirketi tarafından 1878’de yayınlanan ilk telefon rehberinde listelendi. O zamandan beri, “hello”, telefon görüşmelerinde baskın karşılama haline geldi ve İngilizce konuşulan ülkelerde hala standart karşılama olarak kullanılıyor.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi “Hello” kelimesinin dilimize “Alo” olarak geçmesi, tamamen Fransızca karşılığı ile ilgili. Yani İngilizce konuşan ülkelerin kullandığı “Hello” ve bizim kullandığımız “Alo” tamamen aynı anlamı taşıyor.
Kaynak: Chip
