Günümüzde akıllı telefonlardan saatlere, evimizdeki televizyonlardan otomobillere kadar her yerde bilgisayarlar bulunmakta. Bu teknolojik cihazlar olmadan yaşamı hayal etmek neredeyse imkânsız hale geldi. Peki, bu devrim niteliğindeki makinelerin Türkiye’deki ilk örneği ne zaman ve nasıl geldi? 1960 yılı, Türkiye’nin teknolojik tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu yıl, ülkemize devasa boyutlarıyla dikkat çeken ve dönemin en gelişmiş bilgisayarlarından biri olan IBM 650 ithal edildi. O dönemde internet ve modern ekranlar henüz yoktu, yerine delikli kartlar, büyük makineler ve saatler süren hesaplamalar vardı. Gelin, Türkiye’nin ilk bilgisayarı olan IBM 650’nin ilginç hikâyesine ve o zamanların teknolojik özelliklerine yakından bakalım.
Türkiye’nin İlk Bilgisayarı Ne Zaman ve Nasıl Geldi?
Türkiye’nin ilk bilgisayarı, 1960 yılında Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından satın alındı. Bu satın almanın temel sebebi, yol yapımı sırasında gerçekleştirilen hesaplamaların karmaşık ve zaman alıcı olmasıydı. Daha az maliyetle, daha hızlı ve hatasız hesaplamalar yapmak amacıyla bu büyük makine ülkemize getirildi. Bu bilgisayar, IBM 650 adını taşıyordu ve Türkiye’nin teknolojiyle olan ilişkisini köklü biçimde değiştirecek bir adım olmuştu. Bu sayede, uzun süren hesaplama işlemleri dakikalara indirildi ve yol inşaatları çok daha verimli hale geldi. Bu ilk bilgisayar, başlangıçta sadece yol projeleri için değil, farklı alanlarda da kullanılmaya başlandı ve yaklaşık 18 yıl boyunca çeşitli projelerde hizmet verdi.
IBM 650’nin Özellikleri ve Dönem İçindeki Önemi
Bugünün modern bilgisayarlarıyla kıyaslandığında oldukça basit görülen IBM 650, o dönemin teknolojik harikasıydı. İşte o zamanların göz kamaştıran özellikleri:
- Veri Girişi: Bilgiler, delikli kartlar (punch card) kullanılarak giriliyordu. Bu kartlar, üzerinde delikler açılarak veriyi temsil ediyordu.
- Hafıza: 10 karakterlik 2000 kelime saklayabilen hafıza, günümüz standartlarına göre çok küçük olsa da, o dönem için devrim niteliğindeydi.
- İşlem Gücü: Saniyeler içinde binlerce işlem yapabiliyor, dakikada 78.000 toplama-çıkarma ve 5.000 çarpma işlemi gerçekleştirebiliyordu.
- Programlama Dili: Günümüzden farklı olarak, ASSEMBLER ve FORTRAN gibi dillerle çalışıyordu.
IBM 650’nin Türkiye’deki İlk Görevi ve Sonrası
IBM 650’nin ilk görevi, Polatlı – Sivrihisar arasındaki 63 km’lik yolun projelendirme hesaplamalarını yapmak oldu. Bu karmaşık hesaplamalar, geleneksel yöntemlerle aylarca sürebilirken, bilgisayar sayesinde sadece 1 saat içinde tamamlandı. Bu büyük başarı, teknolojinin ve bilgisayarların ne kadar verimli olabileceğini gösterdi. Türkiye’de ilk defa kullanılan bu bilgisayar, hizmet verdiği 18 yıl boyunca Karayolları Genel Müdürlüğü’nün çeşitli projelerinde kullanıldı. Köprü ve yol güzergâhı hesaplamaları, maliyet analizleri ve envanter kayıtları gibi kritik işler, IBM 650 sayesinde daha hızlı ve hatasız gerçekleştirildi. Bu sayede, Türkiye’nin altyapı gelişimine önemli katkılar sağlandı.
IBM 650 Günümüzde Nerede?
Yıllarca hizmet verdikten sonra, teknolojik gelişmeler karşısında emekli edilen IBM 650, günümüzde Eskişehir’deki Karayolları Genel Müdürlüğü Eğitim Tesisleri’nde sergilenmektedir. Bu değerli tarihi parça, teknoloji tarihimizin önemli bir sayfasını temsil ediyor ve ziyaretçilere geçmişteki büyük atılımı gözler önüne seriyor.
Kaynak: Webtekno
