Zararlı Alışkanlıkların Psikolojik ve Genetik Temelleri

Zararlı alışkanlıkların sebepleri genellikle psikolojik ve çevresel faktörler olarak öne çıkıyor. Bu unsurlar elbette önemli bir etkiye sahip; ancak genetik yapıların da bu noktada önemli bir rol oynadığı düşünülüyor. Peki, genler bu alışkanlıkların oluşumunda nasıl bir etki sağlıyor?

Bilim insanlarının 3 yıl önce gerçekleştirdiği bir çalışma, 4.000 katılımcı üzerinde sigara ve alkol tüketiminin genetik faktörlerle ilişkili olduğunu ortaya koydu. Öncelikle, genetik varyantlar, genlerin mutasyon geçirmesi sonucunda yapısal değişiklikler yaşaması ve böylece yeni bir fonksiyon kazanması olarak tanımlanıyor. Bu genetik varyantlar, yaklaşık 3,4 milyon insanın beyin ve sinir dokularına ait örneklerinin analiz edilmesi sayesinde keşfediliyor.

Sigara ve alkol tüketimi ile ilgili faktörler, bir bireyin bu maddeleri tüketmeye başladığı yaşa, tüketim sıklığına ve bu alışkanlıklardan kurtulma arzusuna bağlı olarak değişkenlik gösteriyor. Bahsi geçen çalışmada, Orta Doğulu, Çinli, Afrikalı, Amerikalı ve Japon kökenli birçok insanın verileri incelenmiş olup, sonuçlar oldukça dikkat çekici. Aynı genler, farklı etnik kökenlerden gelen bireylerde benzer bağımlılık biçimlerini yansıtıyor. Yani genlerin rolü, sigara ve alkol tüketimi açısından o kişinin kökenine göre farklılık göstermiyor. İster Afrikalı ister Çinli olsun, eğer genetik yatkınlık mevcutsa, sonuçlar benzerlik gösteriyor.

Öte yandan, kökenleri farklı olan insanların aynı coğrafyada birlikte yaşamaları, sigara ve alkol tüketim alışkanlıklarını benzer hale getiriyor. Farklı etnik grupların aynı ortamda bulunmaları, çevresel şartları birbirine benzetiyor ve bu da genetik benzerliklerin ortaya çıkmasına neden oluyor. Ancak, bu konuda kesin yargılara varmak için farklı ülkelerde daha fazla çalışma yapmanın gerekliliği göz önünde bulundurulmalıdır.

Ek olarak, bu duruma sebep olan genlerin çoğunun işlevleri henüz tam olarak bilinmiyor. Eğer 3 yıl önceki çalışma daha geniş çapta ve derinlemesine incelenirse, daha fazla insan üzerinde veri toplanacak ve bu genlerin bağımlılık oluşturma mekanizmaları net bir şekilde ortaya konabilecektir. Ayrıca, bu tür ayrıntılı araştırmalar, bir bireyin sigara ve alkol bağımlılığı riskini önceden tahmin etmeye, zamanında müdahale etmeye ve potansiyel ölümleri önlemeye yardımcı olabilir.

Kaynaklar: Nature, National Library of Medicine

Kaynak: Webtekno