Categories: Bilim

El Nino sıcaklıkları geldi: Global ısınmada korkutucu eşik aşılacak

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) bugün yaptığı açıklamada, önümüzdeki beş yılın bunaltıcı geçeceğinin neredeyse garanti olduğu aktardı. İklim değişikliği gezegenin temel sıcaklıklarını çoktan yükseltti. Artık, El Nino olarak bilinen bir hava modeli, bu yılın ilerleyen periyotlarında devreye girdiğinde gezegeni çok daha ısıtacak. Bu bağlamda daha şiddetli kuraklık ve hava olayları meydana gelecek.

WMO Genel Sekreteri Petteri Taalas yaptığı basın açıklamasında, El Nino ve iklim değişikliğinden gelen bu teğe iki yumruğun “küresel sıcaklıkları bilinmeyen bir bölgeye itmesinin beklendiğini” söz etti. “Bunun sıhhat, besin güvenliği, su idaresi ve etraf için geniş kapsamlı sonuçları olacak. Hazırlıklı olmamız gerekiyor’’ diyerek ikazda bulundu.

Gelmiş geçmiş en sıcak yılı yaşayacağız

WMO’nun bugün yayınladığı rapora nazaran, önümüzdeki beş yıldan birinin kayıtlara geçen en sıcak yıl olma ihtimali yüzde 98. Ayrıyeten beş yıllık devrin tamamında ortalama sıcaklığın evvelki beş yıldan daha sıcak olma mümkünlüğünün da yeniden yüzde 98 olduğu raporda belirtiliyor.

Bununla birlikte küresel sıcaklıklar şimdiden yükselmeye başladı. WMO’nun Ocak ayında bildirdiğine nazaran, son sekiz yıl kayıtlara geçen en sıcak sekiz yıl oldu. Yalnızca son birkaç yılda, çok sıcaklıkların getirebileceği dudak uçuklatan hasara şahit olduk. Bunlar ortasında birinci akla gelen geçen yılın Temmuz ayında serin ve bulutlu olmasıyla ünlü Birleşik Krallık’ta sıcaklıkların birinci kere 40 santigrat derecenin üzerine çıkması oldu. Çin geçen yıl kayıtlara geçen en şiddetli sıcak hava dalgasını yaşadı. Kuzey Amerika’da şimdiye kadar kaydedilen en çok yaz sıcak dalgası 2021’de önemli tahribatlara neden oldu.

El Nino nedir?

Tüm bunlar, Eylül 2020’den bu yılın Mart ayına kadar süren az ve alışılmadık derecede uzun müddetli La Nina’nın hafifletici tesirlerine karşın gerçekleşti. La Nina’yı doğrudan El Nino’nun tam zıddı olarak düşünebilirsiniz. La Nina, gezegen üzerinde soğutucu tesiri olan bir hava modelidir. El Nino sıcaklıkları, Pasifik Okyanusu’nda meydana gelen ve global iklim üzerinde kıymetli tesirleri olan bir olaydır. El Nino, Pasifik Okyanusu’nun doğu ve orta bölümlerinde yüzey sıcaklığının olağandan yaklaşık 0.5°C yahut daha fazla artmasına neden olmakta. Bu sıcaklık artışı, okyanus akıntılarını, atmosfer basıncını ve rüzgar sistemlerini (Alizeler) değiştirerek global tesir oluşturmakta. El Nino iklim olayları çoklukla 2 ila 7 yılda bir ortaya çıkar ve 9 ila 12 ay kadar sürebilir.

Tahminlere nazaran El Nino, Mayıs ve Temmuz ayları ortasında şekillenerek en azından kışa kadar sürecek. El Nino’nun global sıcaklıkları etkilemeye başlamasının bir yıl kadar sürebileceği düşünülüyor. Yani 2024 ve sonrası bilhassa daha sıcak olacak diyebiliriz.

Korkutucu eşik yüzde 66 ihtimalle aşılacak

Şu anda 2023 ile 2027 yılları ortasında en az bir yıl boyunca yıllık ortalama global sıcaklığın sanayi öncesi periyottan (yani fosil yakıtların yakılmasının gezegeni ısıtacak kadar sera gazı kirliliği yaratmasından önce) 1,5 santigrat dereceden daha fazla yükselme ihtimali yüzde 66 olarak hesaplanmış durumda.

Açık olmak gerekirse, 1,5 derecelik ısınma çok büyük bir olay. 2015 Paris iklim anlaşması dünyanın bu eşiğin ötesinde ısınmasını engellemeye çalışmak için kabul edildi. Şu ana kadar gezegen, sanayi öncesi düzeylerin yaklaşık 1,1 santigrat derece üzerinde ısındı – bu da bugün gördüğümüz daha çok hava şartlarının ana itici gücü. WMO dünyanın önümüzdeki beş yıl içinde 1.5 derece amacını yalnızca süreksiz olarak aşacağını öngörüyor.

Kritik eşiğin aşılma ihtimali yüzde 0’dı

WMO’nun raporunda “Bu rapor, Paris muahedesinde belirtilen ve uzun yıllar boyunca uzun vadeli ısınmayı tabir eden 1.5°C düzeyini kalıcı olarak aşacağımız manasına gelmiyor. Lakin WMO, 1.5°C düzeyini artan sıklıkta süreksiz olarak aşacağımız alarmını veriyor” sözlerine yer verildi.

Çok değil, bundan 8 yıl evvel, 2015 yılında dünyanın 1,5 santigrat derecenin üzerinde ısınma yaşama ihtimali neredeyse sıfırdı. Ve 2021’de bu mümkünlük yalnızca yüzde 10’du. 2022’de bu oran yüzde 50 oldu. Fakat bugün farklı bir dünyada yaşıyoruz ve iklim değişikliğiyle gayret etmek için süratli bir formda harekete geçilmezse Dünya çok daha agresifleşecek diyebiliriz.

Ulaş Utku Bozdoğan

Teknoloji alanındaki güncel gelişmeleri titizlikle takip edip bu konuda derinlemesine analizler sunan bir yazar. bilgi teknolojileri, yapay zeka, mobil teknolojiler ve dijital trendler gibi konularda geniş bir bilgi birikimine sahip. Teknolojinin hızla değişen dünyasındaki yenilikleri sade ve anlaşılır bir dille aktarma çalışır. Teknolojinin getirdiği dönüşümleri yakından izleyen ve bu konudaki görüşlerini etkileyici bir şekilde paylaşan Ulaş Utku Bozdoğan, teknoloji haberleri alanında önemli bir ses haline gelir :)