1880’lerde Edison’un doğru akımı (DC) ile Tesla’nın alternatif akımı (AC) arasında tarihi bir savaş yaşanıyordu. Bu AC ve DC mücadelesi, dünyaya güç sağlamak için hangi tür akımın kullanılacağına karar verdi. Sonunda Tesla’nın AC’si, Edison’un AC’yi itibarsızlaştırmaya yönelik acımasız hamlelerine rağmen galip geldi.
Bu olaylar gerçekleşmeden önce, DC o sırada insanlar tarafından üretebilen tek akımdı. Basitti, yeterince yetenekliydi ve endüstri standardıydı.
Doğru akım (DC) nedir?
DC veya doğru akım, elektrik yükünün yalnızca bir yönde aktığı akım türüdür. Doğru akım, temel olarak güneş panelleri ve sabit mıknatıslı motorlar gibi DC jeneratörlerinden sağlanır. Ayrıca AA ve AAA gibi pillerde de saklanabilir. Bir telefon şarj cihazına takılı bir köprü doğrultucu gibi doğrultucularla AC’den dönüştürülebilir.
Piller yalnızca tek yönde akan akımları depolayabilir. Bu, tüm geleneksel pillerin alternatif akımı değil, yalnızca doğru akımı depolayabileceği anlamına gelir. Yani, telefon, dizüstü bilgisayar, kablosuz kulaklık veya kamera gibi hangi cihazların DC kullandığını kolayca ayırt edebilirsiniz. Eğer bir cihaz bir pil kullanıyorsa DC ile çalışıyordur.
Alternatif akım (AC) nedir?
Alternatif Akım ise elektrik yükünün ileri geri aktığı akım türüdür. Bu, zamanın yarısında akımın pozitif olduğu ve zamanın yarısının negatif olduğu anlamına gelir.
Alternatif akımlar, buhar türbinleri, yel değirmenleri ve yanmalı motorlar gibi mekanik jeneratörler aracılığıyla üretilir. Ayrıca taşınabilir pil yedeklerinizdeki veya pil jeneratörlerinizdeki invertör gibi doğrultucu bileşenler aracılığıyla DC’den alternatif akım sağlamak da mümkündür. AC’nin sürekli değişen polaritesi nedeniyle, alternatif akımı başarıyla depolayan bir pil henüz üretilmiş değil.
Alternatif akım, santrallerden evinize enerji iletimi için tercih edilen akımdır. Evinize gelen dağıtım hatlarından herhangi bir düzeltme yapılmadığı için evinizin içindeki tüm elektrik prizleri AC ile çalışır. Bu, bir elektrik prizine takılan tüm cihazların (çamaşır makinesi, blender, buzdolabı) AC kullandığı anlamına gelir.
AC ve DC arasında ne fark var?
Anlaşılabileceği gibi AC ve DC, iki farklı akım türüdür. DC tek yönlü akım sağlarken, AC ise dönüşümlü olarak ileri geri akım yönleri arasında geçiş yapar.
Bir DC’nin sabit tek yönlü akışı, elektroniklere güç sağlamak ve pillerde güç depolamak için uygun sabit elektrik sağlar. DC’nin dezavantajı ise uzun mesafelerde güç aktarımlarının verimsiz olmasıdır.
DC, düşük voltajlarda (volt) yüksek akımlarla (amper) üretildi. Yüksek akımların yavaş bir şekilde (düşük basınç veya voltaj nedeniyle) aktarılması, iletim kablolarında çok fazla enerji harcayan ısının birikmesine sebep olur. Bu yüzden iletim kablolarının ısıyı dağıtmak için daha kalın olması gerekir. Dolayısıyla, elektrik sağlayıcıların enerjiyi aktarmanın daha iyi bir yolunu bulması gerekiyordu.
Çözüm, daha fazla güç aktarırken aynı zamanda ısı oluşumunu engellemek için yüksek voltajlarda daha küçük miktarlarda akım aktarmaktı. AC’nin en gerekli olduğu yer de burası oluyor. AC’deki elektronların alternatif yönlü akışı, mıknatısların bir alternatörde çalışması için güçlü elektromanyetizma üretmesine izin verir. Enerji santralleri, bir alternatör ile düşük voltajlardaki yüksek akımları, yüksek voltajlardaki düşük akımlara kolayca dönüştürebilir.
AC ve DC, modern dünyayı oluşturan akımlardır. AC, uzun mesafeli güç aktarımları ve güce aç fabrikalara güç sağlamak için kullanılır. DC, telefonlar, kameralar ve bilgisayarlar gibi elektroniklere güç sağlamak için kullanılır.
Hangisi daha iyi? AC mi, DC mi?
Akımlar arasındaki savaşı AC kazanmış olsa da, bu galibiyet DC’den daha iyi olduğu anlamına gelmez. AC, evlerde, fabrikalarda ve diğer kuruluşlarda uzun mesafeli güç aktarımları ve yüksek güç uygulamaları için kullanılmaya daha uygundur. Buna karşılık DC, pillerde güç depolamak ve daha düşük güç isteyen elektronik cihazlarda kullanılmak için çok daha uygundur.
Kısacası, AC ve DC’yi karşılaştırmamamız gerekiyor. Her iki akımın da kendine göre artıları ve eksileri vardır ve biri diğerinden daha iyi değildir.
Kaynak: Chip
