Diş Hekimliğinin Tarihçesi: Geçmişten Günümüze
Kısa bir diş hekimliği tarihine değineceğiz; ancak asıl ilgi çekici ve bir o kadar da mide kaldırıcı olan 19. yüzyıldaki uygulamalar.
Diş çürükleri ve kayıplarının oldukça yaygın olduğu bu dönemde, protez dişler için ilginç ve rahatsız edici bir yöntem tercih edilmiştir. İlk diş implantlarının tarihi ise eski Mısır’a kadar uzanmaktadır. MÖ 2500 yıllarında, dişleri sabitlemek amacıyla altın telden yapılan ilk implantlar kullanılmıştır. Çok daha sonraları ise öküz kemikleri ve altın şeritlerle yedek dişler üretme çabaları başlamıştır. Beyaz dişler, Mısırlılar için yalnızca bir estetik unsur değil, aynı zamanda bir statü göstergesi olmuştur. Bu nedenle, beyaz sirke ve ponza taşından yapılmış macunlar kullanarak dişlerini beyazlatmaya çalışmışlardır.
Fakat asıl durum eski Roma döneminde daha da kötüleşmiştir. O dönemde, diş beyazlatmada insan idrarı kullanıldığını biliyor muydunuz? İçindeki yüksek amonyak sayesinde bu madde, dişlerin beyazlatılması için kullanılıyordu. Gelelim asıl meselemize. Diş protezinde en dikkat çekici ve rahatsız edici uygulama 19. yüzyılda yaşanmıştır. 1815’teki Waterloo Savaşı’nda yaklaşık 51 bin insan hayatını kaybetmiştir. Bu durumu fırsata çeviren bazı kişiler, ölü bedenleri yağmalayarak ölü askerlerin dişlerini toplamış ve bunları protez yapımı için satmışlardır. Genç ve sağlıklı askerlerin dişleri, “Waterloo dişleri” olarak adlandırılarak protezler üretiminde kullanılmıştır. Bu dişlerin doğal görünümleri ve uyumları, insanlar tarafından tercih edilmiştir. Benzer bir durum, Amerikan İç Savaşı ve Kırım Savaşları sırasında da tekrarlanmıştır.
Neyse ki, bu uygulamalardan rahatsız olan insanlar da vardı. Ölen insanların dişlerini kullanmak istemeyen bireylerin sesleri yükselmeye başladıkça, diş hekimliğinde porselen dişlerin kullanımıyla ilgili bazı gelişmeler yaşanmıştır. 20. yüzyılın başlarında, ölü erkek dişleri yerine porselen dişler kullanılmaya başlanmıştır. Fransız diş hekimi Nicolas Dubois de Chémant, 1788 yılında porselen dişlerin avantajlarını anlatan bir makale yayımlamış ve 1791 yılında porselen dişlerin üretimi için patent almıştır. Ancak bu dişlerin doğal olmayan bir beyazlığa sahip olmaları ve kırılgan yapıları nedeniyle genellikle altın yaylarla sabitlenmiştir.
Sertleştirilmiş kauçuk diş protezlerine geçişle birlikte, ilk kez birçok insan için protez diş yaptırma imkanı doğmuştur. 20. yüzyılda ise işler daha da normalleşmiş ve akrilik reçine, metal ve porselen karışımından yapılan dişler kullanılmaya başlanmıştır. Bu gelişmelerle birlikte diş hekimliği alanında profesyonellik artmış ve günümüzdeki modern diş hekimliği uygulamaları ortaya çıkmıştır. Neyse ki, teknoloji ve bilim sayesinde bu alanda büyük ilerlemeler kaydedilmiştir.
Kaynaklar: BBC, Newby Diş Hekimliği Uygulaması, Bilimoloji, Arkeofili
Bunları da inceleyebilirsiniz:
