Amazon Nehri Neden Belli Bir Süreliğine Ters Yönde Aktı?
Böyle bir olay nasıl gerçekleşebilir? Bu durumun arkasında hangi sebepler yatıyor? Kısaca, Amazon Nehri’nin geçmişteki akış yönü ile ilgili bazı önemli bilgiler sunalım.
Amazon Nehri, dünya üzerindeki en büyük drenaj sistemlerinden biri olup, hem drenaj havzası hem de su hacmi olarak öne çıkmaktadır. Yaklaşık 6.400 kilometre uzunluğunda olan bu nehir, Peru’nun And Dağları’ndan doğarak Güney Amerika boyunca ilerler ve nihayetinde Atlas Okyanusu’na dökülür. Ancak, 2006 yılında yapılan bazı jeolojik çalışmalar, bu durumun her zaman böyle olmadığını ortaya koydu. Yani, Amazon Nehri aslında milyonlarca yıl önce ters yönde akmaktaydı.
Uzun yıllar önce Kuzey Carolina Üniversitesi’nde öğrenim gören Russell Mapes, And Dağları’ndan Atlas Okyanusu’na kadar olan nehir tortusu akışını incelerken ilginç bir bulguya rastladı. Güney Amerika’nın merkezindeki tortul birikintilerde, yalnızca doğu yönünden geldiği düşünülen değerli taş zirkonun antik parçaları bulundu. Ayrıca, havza boyunca yapılan incelemelerde mineral taşları, Güney Amerika’nın orta ve doğusundaki belirli yerlere işaret ediyordu. Peki, tüm bunlar ne anlama geliyor?
Bu bulgular oldukça ilginç ve tuhaf çünkü günümüzde Amazon Nehri, doğudan batıya değil, batıdan doğuya akmaktadır. Bu noktada akıllara şu soru geliyor: “Bu antik zirkon yataklarını doğudan batıya taşıyan neydi?” Ayrıca, nehrin geçmişte ters yönde aktığına dair var olan tek kanıt bu da değil. Deniz suyunu tercih eden deniz hayvanlarının fosilleri, olması gereken yerlerde bulunmamaktaydı. Araştırmalarını derinleştiren ve detaylandıran ekip, Amazon Nehri’nin geçmişte gerçekten ters yönde aktığını belirledi.
Araştırmacılar, bu ters akışın 65 ila 145 milyon yıl önceki Kretase Dönemi’nde kuzeydoğu Güney Amerika’daki bir yayla alanına bağlı olduğunu ifade ettiler. Ekibe göre, kuzeydoğudaki yüksek alanlar aşındıkça, su ters yönde akmaya başlamıştı. And Dağları’nın genişlemesiyle birlikte, dağlar ve kemer arasında yeni bir havza oluştu. Zamanla bu havza doldu ve sonunda taşarak günümüzdeki akış yönüne neden oldu. Ayrıca araştırmacılar, bu değişimin son 5 ila 10 milyon yıl içinde gerçekleştiğini tahmin ediyorlar ki bu, jeolojik anlamda oldukça hızlı bir süreç olarak değerlendirilmektedir.
Bu durum, dünya yüzeyinin ne kadar geçici ve dinamik olduğunu da gözler önüne seriyor. Özetle, Amazon Nehri, tüm bu nedenlerden dolayı bir zamanlar ters yönde akmaktaydı. Ancak zamanla akış yönü, olması gereken hâle geldi ve bu anormal durum normale döndü.
Kaynaklar: IFL Science, Science
İlginizi çekebilir:
Kaynak: Webtekno
