Adobe Flash: Geçmişten Günümüze
Kendimizi bildiğimizden beri Flash sayesinde çeşitli içerikleri görüntüleyebiliyor, oyun oynayabiliyorduk. Ancak bir anda hayatımızdan silinerek kayboldu. Animasyonlar, tarayıcı oyunları ve birçok farklı içerik için kullandığımız Adobe Flash Player, 2020 yılının sonunda tamamen kapatıldı. İnternet kullanıcılarının büyük bir kısmında bulunan bu yazılım, dijital dünyanın büyüme dönemlerinde önemli bir yer tutuyordu. Başlangıçta, dosya türleri dönemin tarayıcılarında etkin bir şekilde çalışmıyordu. Bu sorunlara bir çözüm olarak, eklenti kavramı ortaya çıktı. Ancak bu eklentiler, bilgisayarlarda bağımsız bir şekilde çalışmıyor ve kullanıcı deneyimini pek de iyileştiremiyordu. Tüm bu sorunları kökten çözmek için ise hayatımıza Adobe Flash Player girdi.
1993 yılında Charlie Jackson, Jonathan Gay ve Michelle Welsh tarafından kurulan FutureWave, SmartSketch adlı bir çizim uygulaması geliştirmiştir. Bu uygulama, günümüzün SVG formatına benzer şekilde vektörel grafikler kullanıyor ve farklı ekran boyutlarında aynı kalitede görseller oluşturma imkanı sunuyordu. Ancak PenPoint’in başarısız olmasının ardından uygulama, Windows ve Mac sistemlerine taşındı. İlerleyen zamanlarda animasyon özellikleri eklenerek 1995 yılında FutureSplash Animator olarak yeniden adlandırıldı. Aynı yıl Adobe, FutureWave’i satın alma fırsatını geri çevirmişti. 1996 yılında FutureSplash Player eklentisi piyasaya sürüldü. Bu yazılım, FutureSplash Animator ile oluşturulan içerikleri çalıştırarak Macromedia’nın Shockwave Player ile rekabet ediyordu. FutureSplash, Microsoft ve Disney gibi büyük şirketlerin web sitelerinde de kullanıldı.
Macromedia, FutureSplash’i satın alarak yazılımın temelini oluşturdu; işte böylece meşhur Adobe Flash, 1996 yılında Macromedia’nın FutureWave’i satın alıp “Flash” adını vermesiyle doğmuş oldu. İlk başta animasyon ve internet tabanlı içerikler için kullanılan Flash, “Frog in a Blender” gibi viral projeleriyle büyük ilgi gördü. Aynı dönemde “Pico’s School” gibi Flash oyunları, internetin popüler oyun platformlarından biri olan NewGrounds’a taşındı. 2000’lerin başlarında Flash, ActionScript desteği ile daha karmaşık ve kaliteli oyunlar ve uygulamalar geliştirmeyi mümkün kıldı. YouTube’un 2005 yılında Flash ile video barındırmaya başlamasıyla, internet kullanıcılarının büyük bir kısmı Flash’ı bilgisayarlarına yüklemeye başladı.
Adobe, 2005 yılında Macromedia’yı 3.4 milyar dolara satın alarak Flash’ı kendi çatısı altına aldı. Flash, mobil cihazlara uyarlanmak üzere Flash Lite uygulamasını tanıtmıştı. Ancak 2007 yılında Apple’ın iPhone’u piyasaya sürmesiyle önemli bir dönüm noktası yaşandı. iPhone, Flash desteği sunmuyordu ve bu da YouTube videolarının izlenememesi anlamına geliyordu. Bu duruma çözüm olarak Google, videoları iPhone kullanıcılarını kaybetmemek için H.264 formatına dönüştürmek zorunda kaldı. 2010 yılında Steve Jobs, Flash’ın iOS cihazlarında çalışmaması gerektiğini açıklayarak Flash’ın güvenlik ve performans sorunlarına dikkat çekti. Flash’ın mobil sürümleri büyük hayal kırıklığı yaratınca Adobe, 2011 yılında mobil cihazlar için Flash Player’ı iptal etti.
Asıl dönüm noktası ise HTML5’in yükselişiyle birlikte yaşandı. HTML5, Flash’ın sunduğu birçok işlevi ek bir eklentiye ihtiyaç duymadan gerçekleştirebiliyordu. 2015 yılında YouTube, Flash’ı tamamen terk ederek HTML5 tabanlı video oynatıcıya geçti. 31 Aralık 2020’de Adobe, Flash Player’ı tamamen işlevsiz hale getirdi ve modern web tarayıcıları Flash içeriklerini engellemeye başladı. Ancak Flash, Çin gibi bazı ülkelerde reklam gösterimi ve kişisel veri toplama gibi amaçlarla kullanılmaya devam ediyor. Bunun yanı sıra, eski Flash oyunlarını korumak amacıyla geliştirilen Flashpoint projesi sayesinde Flash içerikleri hâlâ erişilebilir durumda. Pandemi süreci ile birlikte hayatımızdan sessizce çıkan Flash Player, böylece tarihin tozlu sayfalarında yerini almış oldu.
Kaynaklar: Adobe, LifeWire
İlginizi çekebilir:
