Beyaz Işığın Sağlığımız Üzerindeki Etkileri
Beyaz ışık, bazı insanlar için karanlık bir kâbus gibi hissedilebilir. Özellikle geceleri güneş ışığına maruz kalan bir vampir gibi hissediyorsanız, bu hislerinizi anlamak zor değil. Özellikle akşam saatlerinde beyaz ışığa maruz kalmaktan kaçınmak; aslında vücudumuzun sağlığı açısından son derece önemli bir davranış. Çünkü bu durum, vücudumuzun sirkadiyen ritmini olumsuz etkileyebilir.
Geceleri parlak ışığa maruz kalmak, vücudumuzun doğal sirkadiyen ritimlerini (dünyanın kendi ekseni etrafında yaklaşık 24 saat süren dönüşünün canlılar üzerindeki biyokimyasal, fizyolojik ve davranışsal ritimlerinin tekrar edilmesi) bozma potansiyeline sahiptir. Akşam saatlerinde aydınlığa maruz kalmak, melatonin hormonunun üretimini baskılayarak uykuya dalmada zorluklar ve uyku kalitesinin düşmesine neden olabilir.
- Kronik Hastalıkların Riski Artıyor: Sirkadiyen ritimlerin bozulması, kalp sağlığı ile ilgili pek çok istenmeyen durumun oluşmasına katkıda bulunabilir. Ayrıca, geceleri parlak ışıklara maruz kalmak, insülin salgısını ve glikoz metabolizmasını etkileyerek tip-2 diyabet riskini artırabilir.
- Kilo Kontrolü Üzerindeki Etkisi: Uyku düzeninin bozulması, açlık düzenleyici hormonları etkileyerek kilo alımına ve obeziteye yol açabilir. Bazı araştırmalar, bu durumun özellikle kadınlarda meme kanseri ve erkeklerde prostat kanseri gibi belirli kanser türlerinin artmasıyla bağlantılı olduğunu göstermektedir.
- Ruh Sağlığımıza Olan Etkisi: Gece saatlerinde aydınlığa maruz kalmak, depresyon ve anksiyete gibi ruh hali bozukluklarıyla ilişkilendirilmektedir. Bu durumun, ruhsal sağlık için kritik öneme sahip uyku ve sirkadiyen ritimlerin bozulmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.
- Ölüm Riski ile İlişkisi: Yaklaşık 89.000 katılımcıyı içeren bir çalışmada, geceleri yüksek ışık seviyelerine maruz kalmanın %21-34 oranında artan ölüm riskiyle bağlantılı olduğu bulunmuştur. Diğer yandan, gün içinde daha fazla gün ışığına maruz kalmanın ölüm riskini %17-34 oranında azalttığı gözlemlenmiştir.
Peki, bu durumda ne yapmalıyız? Akşam saatlerinde beyaz ışık yerine loş ve sarı ışıkları tercih etmek iyi bir başlangıç olabilir. Ayrıca, eğer eviniz dışarıdan yoğun ışık alıyorsa, “blackout” olarak bilinen karartma perdeleri kullanarak odalarınızı karartabilirsiniz. Uyumadan önce elektronik cihazlarınızı kullanmaktan kaçınmak da sirkadiyen ritminizi koruma adına önemli bir adım olacaktır.
Kaynaklar: Monash, Science Daily
İlginizi çekebilir:
Kaynak: Webtekno
