Çocuklar için Sosyal Medya: Ebeveyn Rehberi
“Telefonuma TikTok yükleyebilir miyim?” sorusuyla karşılaşan ebeveynler, bu konuda ne cevap vermeleri gerektiğini düşünmelidir. Bu yazımızda, çocukların sosyal medyaya ne kadar hazır olduğunu değerlendirirken, ebeveynler için rehber niteliğinde bilgiler sunacağız. Çocuğunuza bu konuda nasıl yaklaşmalısınız? Çocuklar sosyal medya kullanmaya ne zaman başlamalı? İşte bu soruların yanıtları ve daha fazlası.
Öncelikle bazı verilere göz atalım. Yapılan bir ankette, gençlerin çevrim içi olarak nerelerde zaman geçirdiği soruldu. %95’inin ilk cevabı YouTube olurken sıralamayı TikTok, Instagram ve Snapchat izledi. Peki, gençler sosyal medya platformlarında ne kadar zaman harcıyor? Gençlerin %35’i en popüler sosyal medya platformlarından en az birini neredeyse sürekli kullanıyor. Bu durum, gençlerin sosyal medyadan ne denli etkilenmiş olduğunu gösteriyor. Ayrıca, gençlere sosyal medyayı tamamen bırakmaları sorulduğunda %54’ü bunun çok zor olacağını ifade etti. Bunun yanı sıra, her 5 çocuktan 1’i siber zorbalığa maruz kalıyor. Ve üzücü olan, gençlerin yüz yüze zorbalıktan daha az siber zorbalığı dile getirmeleri.
Sosyal medya için doğru zaman nedir? Sosyal medya platformları, 13 yaş sınırı koysa da bu durum çoğunlukla formaliteden ibarettir. Çoğu çocuk, yaşıtlarının sosyal medya kullandığını görünce kendini dışlanmış hissedip ailelerinden habersiz sosyal medya dünyasına gizlice adım atabiliyor. Çocukların beyinleri, 20’li yaşlarına kadar tam anlamıyla gelişmiyor. Prefrontal korteks olarak adlandırılan ve karar verme, risk değerlendirme ve empati kurma becerilerini yöneten bölge, ergenlik döneminde gelişim göstermektedir. Sosyal medya, bu dönemde dikkat dağınıklığına yol açabileceği gibi sosyal onay bağımlılığı da yaratabiliyor. Birçok araştırma, 13-16 yaş arasındaki gençlerin sosyal medya kullanımı yüzünden depresyona girebileceğini ve kaygı seviyelerinin artabileceğini ortaya koymaktadır. Mükemmel hayat algısı, çocukların kendilerini yetersiz hissetmesine neden olmaktadır. Ayrıca, sosyal medyada geçirilen süre, uykusuzluğa yol açabiliyor. Daha az ve kalitesiz uyku, çocukların gelişim sürecini olumsuz etkileyebilir.
Hangi yaş daha uygun? Sosyal medya kullanım yaşı 13 olarak belirlenmiş olsa da uzmanlar, bu durumun sadece yaştan değil, duygusal ve zihinsel olgunluktan da bağımsız olduğunu vurgulamaktadır. Özellikle 7-12 yaş aralığındaki çocukların sosyal medyadan uzak durması önerilmektedir. 13-16 yaş arasında ise ebeveyn gözetiminde sınırlı sosyal medya kullanımı düşünülebilir. Bu dönemde çocuklara dijital dünyada güvenli davranış kurallarının öğretilmesi de önemlidir. 16 yaş sonrasında ise çocuklar genellikle sosyal medyayı daha bağımsız bir şekilde kullanmaya başlıyor; ancak yine de aşırı kullanıma dikkat edilmesi gerekmektedir. Uzmanlar, bu yaş aralıklarının genel bir çerçeve sunduğunu ancak çocukların ne zaman hazır olacağına dair sosyal ipuçları, dürtüler, eleştiriye karşı duyarlılık gibi unsurların da dikkate alınması gerektiğini belirtiyor.
Ebeveynler ne yapmalı? Çocuklar bir yerden sonra sosyal medya dünyasına adım atacakları için ebeveynlerin bu süreci nasıl yöneteceği büyük önem taşımaktadır. Öncelikle çocuklarınızla sosyal medya risklerini ve faydalarını açık bir şekilde konuşmalısınız. Sınırların neden önemli olduğunu da açıklamanız faydalı olacaktır. Ayrıca, çocukların ebeveynlerini örnek aldıklarını unutmamalı ve kendi sosyal medya paylaşımlarınıza dikkat etmelisiniz. Çocuklara, internet ortamında kiminle konuşacakları ve hangi bilgileri paylaşmamaları gerektiği konusunda rehberlik etmelisiniz. “Instagram’a girelim ve arkadaşlarının hesaplarındaki paylaşımlarının ne kadar kabul edilebilir olduğuna birlikte bakalım.” gibi diyaloglar kurabilirsiniz. Sosyal medya kullanımını belli saatlerle sınırlamak da önemli bir adımdır. Unutulmamalıdır ki, depresyonda olan bir çocuğunuz varsa, algoritma ruh hâline uygun içerikler sunar ve bu durum kaygıyı artırabilir veya ruhsal durumu daha da kötüleştirebilir.
Peki sosyal medyanın çocuklar için faydaları hiç mi yok? Sosyal medya, dikkatli olunması gereken bir alan olmasına rağmen uzmanlar bazı faydalarını da vurgulamaktadır. Anket sonuçlarına göre çocukların %58’i sosyal medya sayesinde kendilerini daha kabul görmüş hissediyor. %80’i arkadaşlarının hayatlarında olup bitenleri takip ederek daha fazla bağlantı kurduklarını belirtirken, %67’si zor zamanlarında destek bulmanın değerli olduğunu ifade etmektedir. %71’i sosyal medyayı yaratıcı yönlerini sergileyebilecekleri bir platform olarak görüyor. Ayrıca, haber alma olasılıklarının yüksek olmasından dolayı dünya görüşlerini etkileme açısından memnuniyetlerini dile getiriyorlar. Dijital okuryazarlık ise gençlerin istihdam becerilerini destekleyebilir. Sonuç olarak bu durum, bir denge meselesidir. Sosyal medya çocuklar için büyük fırsatlar sunabilir; ancak zararlarını da göz ardı etmemek gerekir. Bu noktada ebeveynlere büyük görev düşmektedir. Sosyal medya platformlarının kısıtlama özelliklerini kullanarak çocuklarınız için daha güvenli alanlar sunabilirsiniz.
Kaynaklar: Child Mind Institute, Boys & Girls Clubs of America, Pediatric Health Care Alliance
Bu içeriklere de göz atmanızda fayda var:
Kaynak: Webtekno
