Çöp Kutusunu Boşaltmanın Gerçekleri
Dosyaların nasıl saklandığı ve işletim sistemine bağlı olarak bu sorunun yanıtı değişiklik gösterebilir. Ancak sonuç olarak, çöp kutusunu boşaltma işleminin güvenilirliği konusunda daha dikkatli olmanız gerektiği aşikâr. İlk olarak, Windows ile başlayalım.
Windows işletim sisteminde bir dosyayı sildiğinizde, bu dosya aslında hemen tamamen yok olmuyor. Silinen dosyalar çöp kutusuna gönderiliyor ve bu, dosyanın sistemden “geçici” olarak kaldırıldığı anlamına geliyor. Dolayısıyla, dosyayı geri yüklemek hâlâ mümkündür. Ancak çöp kutusunu boşalttığınızda işler biraz daha karmaşık bir hale geliyor. Çöp kutusunu boşalttığınızda, dosyanın fiziksel varlığı hâlâ sabit diskte kalıyor. Windows, bu dosyanın kapladığı alanı “yeni veriler yazılabilir” olarak işaretliyor, fakat bu alana gerçekten bir şey yazılmadığı sürece dosya orada saklanmaya devam ediyor. Bu nedenle, veri kurtarma yazılımları ile o dosyaları geri getirmek mümkün olabiliyor. Özellikle HDD kullanıyorsanız, bu işlem daha kolay gerçekleştirilebilir. SSD’lerde ise TRIM komutları sayesinde veriler daha hızlı siliniyor; ancak yine de tamamen imha edildiğinden emin olamazsınız.
macOS Gerçekten Daha Güvenli mi?
Apple’ın macOS işletim sistemi de benzer bir mantıkla çalışmaktadır. Çöp kutusunu boşaltmak, dosyanın sistemde görünmesini engeller. Ancak dosyanın fiziksel olarak diskteki varlığı devam etmektedir. macOS, dosyaların saklandığı yerleri “boş” olarak işaretler ve zamanla üzerine yeni dosyalar yazıldığında eski dosyalar tamamen silinir. Özellikle SSD kullanan macOS cihazlarda işler biraz daha farklıdır; Apple, TRIM gibi teknolojiler sayesinde dosyaların geri getirilmesini zorlaştırır, ancak bu durum imkânsız olduğu anlamına gelmez. Teknik bilgisi olan bir kişi ya da veri kurtarma uzmanı, uygun araçlarla dosyalarınızı geri getirme şansına sahip olabilir.
Gerçekten Silmek İstersek Ne Yapmalıyız?
Eğer dosyalarınızın kimse tarafından geri getirilemeyeceğinden emin olmak istiyorsanız, birkaç ek önlem alabilirsiniz. Bu önlemlerden ilki, dosyaları tamamen yok etmek için güvenilir veri imha araçları kullanmaktır. Windows için CClena veya Eraser gibi araçlar tercih edilirken, macOS için CleanMyMac kullanılabilir. Bu araçlar sayesinde diskinizi şifreleyebilir ve dosyaların kurtulmasını daha zor hale getirebilirsiniz. Diğer bir yöntem ise, eski verilerin üzerine yeni veriler yazmaktır. Eğer bir sabit diski veya SSD’yi tamamen kullanımdan çıkarmayı planlıyorsanız, fiziksel imha en etkili yöntemdir. Bu, hassas bilgiler içeren cihazlar için güvenilir bir yol olarak sıkça tercih edilmektedir.
Sonuç olarak, çöp kutusuna fazla güvenmemeniz gerektiğini unutmayın. Görünüşte dosyaları silip çöp kutusunu boşaltmak, onlardan kurtulmak için yeterli gibi görünse de arka planda işler çok daha karmaşık bir şekilde ilerliyor. Bir sonraki sefer çöp kutusunu boşaltmadan önce “Tamamen kurtuldum.” demeden bir kez daha düşünün. Teknoloji her zaman bir adım önde ve veri kurtarma konusunda sınırları zorlamaya devam ediyor!
Kaynaklar: Webopedia, Wired, Medium
Bunları da inceleyebilirsiniz: