Dünya’nın Dönüşündeki Eğim ve Sebepleri
Bazı basit davranışlarımız, gezegenimizde önemli değişimlere yol açabilir. Örneğin, evlerimizdeki muslukları kullanmamız, son 20 yıl içerisinde içme amaçlı yeraltı suyunun pompalanmasıyla birlikte, Dünya’nın dönüşünün yaklaşık 80 santimetre doğuya doğru eğilmesine neden olmuştur. Bu durum, sadece eğimle sınırlı kalmayıp, deniz seviyelerinin yükselmesine de katkıda bulunmaktadır.
Dünya’nın dönme kutbu, yani gezegenin etrafında döndüğü nokta, sabit bir konumda değildir. Dönme kutbunun konumundaki değişiklikler, “kutupların hareketi” olarak adlandırılan bir süreç içinde gerçekleşir. Bu durumu, bir topaç gibi düşünebiliriz; eğer topaç üzerindeki ağırlık dağılımında bir değişiklik olursa, döngüsü de farklı bir şekilde gerçekleşecektir. Aynı şekilde, suyun gezegen üzerindeki dağılımı da bu süreci etkiler. Suyun akışı değiştikçe, Dünya’nın dönüşü de etkilenmektedir.
Seul Üniversitesi’nden Ki-Weon Seo’ya göre, Dünya’nın dönüşündeki eğimi en fazla etkileyen faktör yeraltı sularıdır. Yeraltı suları, nehirlerde veya göllerde bulunan suların aksine, yağmur ve diğer yağış türlerinden birikmiş olan ve yer altında saklı bulunan sudur. Su, toprağa sızdıkça, yavaşça yeraltı rezervuarlarına ulaşır. Bu su kaynağı, özellikle yağmurun nadir düştüğü dönemlerde bile su sağladığı için, su döngüsü açısından son derece önemlidir.
Ki-Weon Seo ve meslektaşları, kapsamlı araştırmalar sonucunda, Dünya’nın dönme kutbunun kaymasıyla yeraltı su hareketleri arasındaki değişimlerin birbirine paralel olduğunu belirlemiş ve böylece Dünya’nın dönüşündeki eğimin sır olmaktan çıktığını ortaya koymuşlardır.
Kaynaklar: IFL Science, London Evening Standard
İlginizi çekebilir:
