Havai fişekler uzun bir süredir kutlamaların önemli bir parçası olarak görülüyor. Havai fişeklerin temel yapısı, yani barut ve kimyasalların bir kutu içerisine koyularak bir fitil ile yakılması, daha en baştan beri büyük bir değişiklik yaşamadı. Ne yazık ki havai fişek gösterilerinin ardından kalan duman da değişmedi. Tahmin edebileceğiniz gibi, bu dumanın içerisindeki kirleticiler hava kalitesi için pek iyi değil.
Havai fişek güvenliği hakkında düşündüğümüzde aklımıza ilk gelen şeylerin yaralanmalar ve yangınlar olması şaşırtıcı değil. Ancak bu patlayıcıların hava kalitesi üzerindeki etkisi de bir güvenlik endişesi yaratıyor. Yakılan havai fişekler havaya saldıkları sülfür dioksit, karbon dioksit ve karbon monoksit gazlarına eşlik eden az miktarda alüminyum, mangan ve kadmiyuma ek olarak, solunum ve kardiyovasküler sistemlerimizi etkileyebilen parçacıkların (PM) da havaya karışmasına sebep oluyor.
İşte tam da bu noktada, düzenlenen gösteriye ne kadar yakın olduğunuzun önemi giriyor. Gösteri sırasında rüzgarın yönü ve şiddetine bağlı olsa da, en azından iki araştırma havai fişek gösterileri sonrasında havanın insan sağlığına oldukça zararlı hale geldiğini gösteriyor.
Science of the Total Environment dergisinde Temmuz 2021 tarihinde yayınlanan en son çalışmada, araştırmacılar hem kamuya açık hem de özel havai fişek gösterilerinin yakınında yer alan binaların içindeki PM yoğunluklarını ölçtüler ve “neredeyse anında” sağlıksız seviyelere ulaştığını ve saatlerce öyle kalabildiğini buldular.
2021 tarihli araştırmanın yazarlarının belirttiği üzere kimyasal tepkime sonucunda ortaya çıkan duman ve PM, evinizdeki iç mekan hava kalitesini çok kötü etkileyebiliyor. Bu yüzden havai fişek gösterileri sırasında pencereleri kapatmanız, varsa hava filtrenizi temizlemeniz veya değiştirmeniz, varsa ayrı bir hava temizleyici çalıştırmanız veya bir pervaneye filtre takarak kendi temizleyicinizi oluşturmanız öneriliyor.
Kaynak: Chip
