Gezegen statüsü tartışmalara konu olan cüce gezegen olan Plüton‘un, yüzeyini şekillendiren volkanlara sahip olduğu zaten biliniyordu. Ama şimdi bir grup bilim insanı, Plüton’da nispeten yakın zamanda ortaya çıkan buz volkanlarının kanıtlarını tespit ederek cüce gezegenin yüzey şekillendirme faaliyetlerine ilişkin anlayışımızı geliştirdi.
NASA’nın Yeni Ufuklar (New Horizons) görevi, 2015 uçuşu sırasında Plüton’da çektiği bazı harika görüntüleri Dünya’ya geri gönderdi. Uzay aracının verileri, kriyovolkanizmanın (Dünya’daki sıcak volkan aktivitesinin buzlu bir sürümü olarak düşünülebilir) varlığını gösterdi.
NASA, Plüton’da Wright Mons adlı şüpheli bir kriyovolkanın varlığından şüpheleniyordu ve doğrulanırsa “dış güneş sisteminde keşfedilen bu tür en büyük özellik olacağını” söylemişti. Nature Communications dergisinde dün yayınlanan bir araştırma, NASA’nın tahminlerinin doğru olduğunu gösteriyor. Southwest Araştırma Enstitüsü’nden gezegen bilimcisi Kelsi Singer, çalışmanın başyazarı olarak öne çıkıyor.
Bazıları 7 kilometre yüksekliğe ulaşan Plüton’un buz volkanlarının oldukça etkileyici olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Çarpma kraterlerinin az olduğu bir bölgede bulunuyorlar ve bu, cüce gezegenin tarihinde nispeten yakın bir zamanda yüzeyi yeniden şekillendiren sulu çamur püsküren yanardağların varlığına işaret ediyor.
Buz volkanlarının çalışması için bir ısı kaynağı bulunması gerekiyor. Araştırmacılar, “Bu devasa özelliklerin varlığı, Plüton’un iç yapısının ve evriminin daha fazla ısının korunmasına imkan tanıdığı ya da Plüton’un tarihinin sonlarında su buzu bakımından zengin malzemelerin harekete geçmesine imkan tanıyan bir şekilde Yeni Ufuklar’dan önce beklenilene göre daha fazla ısıya sahip olduğunu gösteriyor” diye yazıyor.
Ekip, kuş bakışı görüş için bir kamera gönderip görüntü alabilseydik, bölgenin nasıl görüneceğine dair bize iyi bir fikir veren kriyovolkanik bölgenin perspektif bir görüntüsünü de yayınladı.
Bilim insanları, özellikle cüce gezegen Ceres ve Satürn’ün uydusu Titan‘da olmak üzere Güneş Sisteminin diğer bölgelerinde de kriyovolkanizma kanıtları gördü. Ancak çalışmanın yazarları, Plüton’un buz volkanlarının ve farklı yüzey ve atmosferik koşulların onu “güneş sistemindeki ziyaret edilen yerler arasında benzersiz” kıldığını söylüyor.
Kaynak: Chip
