Ölüm Vadisi’ndeki Kendiliğinden Hareket Eden Taşlar
ABD’nin Kaliforniya ve Nevada sınırında yer alan Ölüm Vadisi Millî Parkı, doğanın en ilginç gizemlerinden birine ev sahipliği yapmaktadır: kendiliğinden hareket eden taşlar. Bu taşlar, halk arasında “sailing stones” olarak bilinir ve uzun yıllardır bilim insanlarının ilgisini çekmektedir. Çeşitli teoriler öne sürülmesine rağmen, sonunda bu taşların sırrı çözüldü. Peki, bu taşlar nasıl kendiliğinden hareket edebiliyorlar?
Öncelikle, bu taşlar durduk yere yuvarlanmıyor. Taşlar, parkın Racetrack Playa adı verilen ve tamamen kurumuş bir göl yatağı olan bölgesinde, düz ve çatlaklarla kaplı bir zemin üzerinde hareket ediyorlar. Arkalarında bıraktıkları uzun izler, gerçekten de hareket ettiklerinin açık bir kanıtı. Ancak asıl merak edilen, bu ağır ve devasa taşları neyin ya da kimin hareket ettirdiği. Uzun yıllar boyunca, bu olayı rüzgâr, manyetik alanlar gibi çeşitli doğal etkenlerle ilişkilendirildi. Ancak 2014 yılında, bilim insanları bu gizemi nihayet çözdü.
Yöntem oldukça basitti ancak sabır gerektiriyordu: Araştırmacılar, taşların yanına GPS cihazları yerleştirerek ve çevreye bir dizi kamera kurarak detaylı bir araştırma başlattılar. İlk başta 5 ila 10 yıl arasında sonuç almayı bekliyorlardı; fakat işler beklediklerinden daha hızlı ilerledi ve yalnızca 2 yıl içinde bu taşların sırrını çözmeyi başardılar. Araştırmalar, taşların hareketinin nadir görülen bir dizi doğal olayın birleşimiyle gerçekleştiğini ortaya koydu.
Kış aylarında, çöl ince bir su tabakasıyla kaplanıyor ve gece olduğunda bu su, donarak buz levhaları oluşturuyor. Gündüzleri ise güneşin etkisiyle bu buz tabakaları çatlıyor. Bu sırada hafif rüzgârlar devreye giriyor ve buz tabakasını iterek taşların kaymasına neden oluyor. Bu hareket, sert zemin üzerinde uzun izler bırakıyor. Taşların hareketi o kadar yavaş gerçekleşiyor ki, bunu çıplak gözle görmek neredeyse imkânsız hale geliyor.
Bu taşların hikâyesine baktığımızda, aslında gözümüzden kaçan küçük detayların nasıl büyük sonuçlar doğurabildiğini ve her şeyin arkasında mantıklı birer açıklama olduğunu görüyoruz. Doğa, bazen en basit olayların bile ne denli karmaşık ve ilginç olabileceğini bizlere gösteriyor.
Kaynaklar: Live Science, National Parks, Earth Sky
Kaynak: Webtekno
