İngiltere’nin güney kıyılarında kısa bir süre önce keşfedilen 13. yüzyıldan kalma bir gemi enkazı, ülkede bulunan en eski batıklardan biri olarak tarihteki yerini almış durumda. Historic England’ın söylediğine göre, bu nadir gemi enkazı İngiltere hükümeti tarafından en yüksek düzeyde koruma altına alındı.
750 yıllık “Havan Batığı”, 2020 yazında Dorset’teki Poole Körfezi’nde yerel denizciler tarafından keşfedildi ve kısa bir süre önce Bournemouth Üniversitesi tarafından yürütülen yeni bir araştırmada incelendi.
Bu batığın gövdesinin inanılmaz derecede iyi korunmuş olmasının yanı sıra, gemi enkazının içerisinde hala bir pişirme kazanı, kaplar, içki kupaları ve süslü mezar taşları koleksiyonu da dahil olmak üzere orijinal kargosunu taşıdığı ortaya çıkmıştı. Aradan yüzyıllar geçmesine rağmen, mezar taşları süsleri hala derin oymalarını iyi bir şekilde koruyor ve keski izleri hala açıkça görülebiliyor. Mezar taşlarından biri, MS 13. yüzyılın başlarında tipik olan tekerlek başlı bir haç içerirken, diğerinde, yaygın olarak MS 13. yüzyılın ortalarında görülen geniş bir haç türü bulunuyor.
Mezar taşları, İngiltere’nin güney kıyısındaki Purbeck Adası’nda çıkarılan bir kireçtaşı türü olan Purbeck taşından yapılmış. Tatlı su salyangozlarının ezilmiş kalıntılarından oluşan bu taş oldukça parlak bir görünüme sahip ve bu da lüks mezar taşları ve Gotik mimari yapılar için ideal bir malzeme olmasını sağlıyor. Bu malzeme 13. yüzyılda çok aranan bir seçenekti ve İngiltere’den Avrupa’ya ihraç ediliyordu.
Batıktaki ağaçların halka tarihlemesi, gövdeyi inşa etmek için kullanılan ahşabın, MS 1242-1265’te, Kral Henry III’ün saltanatı sırasında kesilen İrlanda meşe ağaçlarından geldiğini gösteriyor.
Bunun bir gemi enkazı için son derece eski olduğunu söyleyebiliriz. Hatta, denizin sert koşulları nedeniyle 18. yüzyıldan önce inşa edilmiş herhangi bir gemi enkazına rastlamanın inanılmaz derecede şanslı bir durum olduğu kesin. Az sayıda bronz çağı gemi enkazının kanıtı daha önce keşfedilmiş olsa da, bu batıkların ahşap parçaları kaybolmuştu. Bu da, Havan Batığı’nın muhtemelen İngiltere’deki gövdesi hala sağlam olan en eski batık olduğu anlamına geliyor.
Bournemouth Üniversitesi Deniz Arkeoloğu Tom Cousins yaptığı açıklamada “Bugün görebildiğimiz çok az 750 yıllık gemi var ve bu kadar nadir ve bu kadar iyi durumda bir örnek keşfettiğimiz için çok şanslıyız. Düşük oksijenli su, kum ve taşların birleşimi geminin bir tarafının korunmasına yardımcı oldu ve gövde açıkça görülebiliyor” dedi.
Havan Batığı, her ikisi de Isle of Wight yakınlarındaki Needles Kanalı açıklarında keşfedilen 16. yüzyıl Shingles Bank Batığı NW96 ve 17. yüzyıl Shingles Bank Batığı NW68 ile birlikte 1973 Batıkların Korunması Yasası kapsamında yakın zamanda üst düzey koruma aldı. Havan Batığı kadar eski olmasa da, bu iki enkaz, top ve güllelerden büyük bir çapa ve bir grup kurşun külçeye kadar bir dizi değerli buluntuyu içeriyordu.
Dünyanın denizlerinde başka yerlerde daha eski gemi enkazları da bulundu. 2018 yılında deniz tabanının son teknoloji ürünü görüntülemesi, Karadeniz’in dibinde 2.400 yıllık bir gemi enkazını ortaya çıkardı. Mevcut haliyle, bu 23 metrelik antik Yunan tüccar gemisi, şimdiye kadar bozulmamış olarak keşfedilen en eski gemi enkazı olarak öne çıkıyor.
Kaynak: Chip
