Şempanzelerde Bulaşıcı İdrar Olgusu
Şempanzelerin idrara çıkma davranışları, oldukça ilginç ve şaşırtıcı bir olgu olarak karşımıza çıkıyor. Bir şempanze idrara çıktığında, çevresindeki diğer şempanzelerin de hemen bunu takip etmesi, bu davranışın bulaşıcı olduğunu gösteriyor. Peki, bu bulaşıcılığın kökenleri ve sebepleri neler?
Bilim insanları, şempanzelerdeki idrar yapma ihtiyacının tıpkı esneme gibi sosyal bir etkileşim olduğunu belirtiyorlar. Yapılan araştırmalara göre, bir şempanze idrarını yaptığında, grup içindeki diğer bireyler genellikle ona katılıyor. Bu olguya ise “bulaşıcı idrar” adı veriliyor. Bu davranışın, insanlara en yakın canlılar olan şempanzeler arasında evrimsel kökleriyle ilişkili olabileceği düşünülüyor.
Biyolog Ena Onishi ve ekibi, şempanzelerin gruplar halinde ve aynı anda idrara çıkma davranışlarını gözlemlediklerinde, bu olguyu incelemeye karar veriyorlar. Araştırmacılar, idrar yapmanın insanlarda görülen bulaşıcı esnemeye benzer bir özellik taşıyıp taşımadığını merak ediyordu.
Çalışma, Kumamoto Koruma Alanı’nda bulunan 20 şempanzenin idrar çıkma davranışlarını izlemek amacıyla başlatılıyor. Yaklaşık 600 saatlik bir gözlem süresinde, toplamda 1328 idrara çıkma örneği kaydediliyor. Elde edilen verilerle, idrar çıkma davranışının zaman içinde ne kadar senkronize olduğunu ve sosyal etkenlerin bu davranışı nasıl şekillendirdiğini analiz etmek için detaylı incelemeler yapılıyor.
Ekip, bu hayvanların beklenenden çok daha fazla ve senkronize bir şekilde idrara çıktıklarını tespit ediyor. Ayrıca, bir şempanzenin idrarını yapan diğer şempanzeye olan fiziksel yakınlığı, bulaşıcı idrar olgusunu etkileyen önemli bir faktör olarak öne çıkıyor. Gözlemler, düşük rütbeli şempanzelerin, diğerleri idrar yaparken onlara katılma olasılıklarının daha yüksek olduğunu gösteriyor.
Bilim insanları, bulaşıcı idrarın, yakın arkadaşlar arasında daha güçlü olmasını bekleseler de, bu durum beklenenin aksine gerçekleşmiyor. İki şempanzenin birbirleriyle dost olmaları, idrar yapma davranışlarına önemli bir etki sağlamıyor. Burada en belirleyici faktör, sosyal rütbe olarak ortaya çıkıyor. Yani, sürü içindeki rütbe ne kadar yüksekse, bulaşıcı idrar etkisi de o kadar güçlü oluyor.
Şempanzeler arasındaki bu bulaşıcı idrar davranışı, grubun bir arada tutulmasına, sosyal bağların güçlenmesine ve koordinasyonun artmasına yardımcı oluyor. Gelecekte yapılacak benzer çalışmalar, şempanzelerdeki bulaşıcı idrarın altında yatan farklı sebepleri daha iyi anlamaya ve bu olgunun diğer türlerde de görülüp görülmediğini tespit etmeye yardımcı olabilir.
Kaynaklar: Mashable, Science
İlginizi çekebilir:
