Toyota’nın Hatalı Gaz Pedalı Skandalı
Seyir hâlindeyken otomobilinizin aniden kontrolsüz bir şekilde hızlandığını düşünün. İşte 2009 yılında Toyota’nın ürettiği araçlarda, tam olarak bu korkunç durum yaşanıyordu. 2009 yılında ortaya çıkan ve 12 milyon otomobilin geri çağrılmasına yol açan hatalı gaz pedalı skandalına birlikte bakalım. Bu süreçte gaz pedalları, sürücü paspaslarına sıkışıyordu.
Ocak 2009’da Toyota, emniyet kemeri ve egzoz sisteminde tespit edilen hatalar sebebiyle 1,3 milyon aracı geri çağırdı. Ancak bu durum, sadece fırtına öncesi bir sessizlikti. Kaza raporlarını inceleyen ve araçlardaki sistemleri analiz eden ABD Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi (NHTSA), Toyota’ya durumu bildirdi. Bunun üzerine dev üretici, Kasım 2009’da ABD’de 4 milyon aracı geri çağırdığını açıkladı. Açıklamada gaz pedallarının sürücü paspaslarına sıkışması sonucu araçların çok yüksek hızlara ulaşabileceği ve bu sıkışmanın aracın durmasını zorlaştırabileceği vurgulanıyordu. Tüm bu tehlikeli sonuçlar göz önüne alındığında, her bir araç, Toyota’nın ABD’deki servislerinde toplandı ve gerekli değişiklikler gerçekleştirildi. Ancak bu noktada problem tam olarak çözülmemişti.
Toyota’nın araçlarda yaptığı değişiklik sonrası NHTSA’nın araştırmaları devam ederken, raporlanan bazı kazaların hatalı paspaslardan kaynaklandığı anlaşıldı. Bu şaşırtıcı gelişmenin ardından NHTSA bir kez daha durumu Toyota’ya bildirdi ve Toyota ikinci büyük geri çağırmasını yapmak zorunda kaldı. Takvimler 21 Ocak 2010’u gösteriyordu. Toyota, NHTSA’nın geri bildirimi sonrası aldığı kararı müşterilerine iletti ve ABD’de 2,3 milyon aracı daha geri çağırdığını duyurdu. Şirket ayrıca aynı hafta içinde ABD’deki satışlarını askıya alma ve o dönemde en çok satan aracı Camry’nin de dahil olduğu, geri çağırmalardan etkilenen 8 modelin üretimini durdurma kararı aldı.
ABD dışındaki otomobiller de geri çağrılmaya başlandı. Geri çağırma sürecinin nasıl gelişeceğini merakla takip eden ABD dışındaki Toyota müşterileri, araçlarını güvenlik gerekçeleriyle kullanmıyor ve şirketten gelecek açıklamaları bekliyordu. Nihayet 28 Ocak 2010’da Toyota’dan beklenen açıklama geldi ve geri çağırmaların Avrupa ve Çin’de de başlayacağı duyuruldu. Toyota’nın yaptığı açıklamada, oldukça yaygın kullanılan Yaris ve Auris’in de dahil olduğu 8 modelden 1,8 milyon aracın geri çağrılacağı belirtildi. Geri çağırmaların genişlemesiyle birlikte, Toyota’yı soruşturan ABD hükümeti, kongre araştırmacıları aracılığıyla 25 Şubat’ta gerçekleşecek duruşma öncesi şirketten bilgi talep etti.
Toyota’nın başkanı Akio Toyoda, kazalar için özür diledi. Şirketin satışları hızla düşüyor ve maliyetler artmaya devam ediyordu. Toyota, 4 Şubat 2010’da geri çağırma maliyetlerinin 2 milyar doları bulduğunu açıkladı. Milyonlarca aracın etkilendiği güvenlik sorunu, Toyota’ya hem maddi hem de itibar kaybı olarak geri dönmüştü. Yaşananlardan dolayı büyük üzüntü duyan Toyota’nın başkanı Akio Toyoda, “Öncelik sıralamamız her zaman güvenlik, kalite ve nicelik şeklindeydi. Toyota’nın değerler hiyerarşisi son yıllarda alt üst oldu. Yaşananlar için özür dilerim.” şeklinde bir açıklama yaptı.
Süreci yakından takip eden ABD hükümeti, büyük duruşma öncesi sorunun tespit edilip edilmediğini öğrenmek için Toyota’dan belge talebinde bulundu. Bu talepten kısa bir süre sonra sızdırılan bazı e-postalar, şirket çalışanlarının ABD denetleyicilerini paspaslarla ilgili problemde tümüyle bir geri çağırmaya gerek olmaması konusunda ikna edip Toyota için 100 milyon dolardan fazla tasarruf ettiklerini ortaya koyuyordu.
37 kişi, hatalı paspaslar ve gaz pedalları yüzünden hayatını kaybetti. Gaz pedalı ve paspas sorunuyla bağlantılı kazaları inceleyen NHTSA, ilk aşamada 21 kişinin ölümünün bu hatalarla ilişkili olabileceğini tespit etti. Ancak daha sonra gelen şikâyetleri de değerlendiren kurum, bu sayıyı 37’ye çıkardı. Tüm belgeleri toplayan ve iddiaları değerlendiren mahkeme heyeti, sürecin daha detaylı araştırılması gerektiğini belirterek 25 Şubat’taki duruşmada davayı sonlandırmadı. Yıllar süren mahkeme sürecinde incelenen kaza raporları ve toplanan deliller sonucunda ölümlü kazaların bir kısmı sürücü hatası olarak nitelendirilirken, diğer kısımda mekanik ve elektriksel sorunlardan kaynaklandığı sonucuna ulaşıldı.
Peki sonuçta ne oldu? Kongre araştırmacılarının yaptığı araştırmalar sonucunda arızanın, tespit edildikten 4 ay sonra ABD hükûmetine bildirildiği anlaşıldı. Bu geç bilgilendirme ile Toyota’nın müşterilerinin hayatını riske attığını açıklayan ABD, Japon otomobil üreticisine 16,4 milyon dolar ceza kesti. Toyota, dava açılması olasılığından kaçınmak için 16,4 milyon dolarlık cezayı ödemeyi kabul etti. 2013 yılında devam eden dava süreci kapsamında 32,4 milyon dolar daha ödemek zorunda kalan Toyota, 2014 yılının mart ayında ABD Adalet Bakanlığı ile anlaşma sağlayarak 1,2 milyar dolarlık para cezası ödemeyi kabul etti. Ödediği rekor para cezalarının yanı sıra geri çağırma maliyetleriyle de baş etmek zorunda kalan Toyota, yaşanan süreç boyunca hisse fiyatlarında yaşanan düşüşle büyük bir zarara uğradı. Aldığı maddi hasara ek olarak itibar kaybı da yaşayan şirket, günümüzde bu tür bir hatanın tekrar yaşanmaması için araçlarını birçok güvenlik testinden geçirerek son kullanıcıya ulaştırıyor.
Kaynaklar: The Guardian, Telegraph, Forbes
Kaynak: Webtekno
