Ukrayna’nın Rus güçleri tarafından işgal edilmesinden bu yana, Rusya’nın diğer ülkelere karşı “taktik nükleer silah” kullanıp kullanmayacağı konusunda spekülasyonlar yapılıyor. Bu yazıda, taktik nükleer silahlar tam olarak nedir ve “stratejik” nükleer silahlardan ve II. Dünya Savaşı sırasında Hiroşima ve Nagazaki’de konuşlandırılanlardan ne farkları vardır sorularının cevabını vermeye çalışacağız.
Stratejik nükleer silahlar, ismen olmasa da muhtemelen en aşina olduğunuz türdür. Bunlar arasında Nagazaki ve Hiroşima’ya atılan “Fat Man” (Şişman Adam) ve “Little Boy” (Küçük Çocuk) da bulunuyor.
Stratejik nükleer silahlar, stratejik hedeflere atılmak üzere tasarlanmıştır. Genellikle taktik nükleer silahlardan çok daha fazla güce sahip olan stratejik nükleer silahlar, savaş alanlarından uzakta, fırlatan devletin sivillerine ve ordusuna gelebilecek herhangi bir potansiyel hasardan uzakta kullanılmak üzere tasarlanmıştır.
Tanımlar güçten güce değişir, ancak “stratejik nükleer silahlar” terimi genellikle yüksek veya kıtalararası bir menzilde fırlatılabilen nükleer silahları ifade eder.
Uzun bir mesafeden fırlatılan daha küçük silahlar (örneğin bir düşman füze silosunu yok etmek için kullanılan) stratejik nükleer silahlar olarak sınıflandırılabilse de, geniş alanlarda muazzam ve gelişigüzel hasara neden olabilirler.
Taktik nükleer silahlar (diğer bir deyişle stratejik olmayan nükleer silahlar) ise, Amerikan ve Rus nükleer cephaneliğinin yaklaşık yüzde 30-40’ını ve çeşitli diğer ülkelerdeki depoların yüzde 100’üne yakınını oluşturuyor. Havadan, denizden ve karadan fırlatılabilen silahlar da dahil olmak üzere stratejik nükleer silahlardan daha kısa menzilli kullanım için tasarlanmışlardır.
Stratejik nükleer silahlarda olduğu gibi, tanım ülkeden ülkeye farklılık gösterir, bazıları (örneğin tüm cephaneliklerini stratejik olarak gören Fransa) daha kısa menzilli silahları taktikten ziyade stratejik olarak tanımlar. Bununla birlikte, genellikle, yük açısından stratejik nükleer silahlardan daha küçüktürler ve daha küçük savaş alanlarına yönelik saldırılar için kullanılmak üzere tasarlanmıştır.
Kısa menzilleri göz önüne alındığında, taktik amaçlarla veya fırlatıcının kendi tarafına zarar vermeyecek şekilde, geniş nükleer serpinti veya yıkıma neden olmamaları amaçlanmıştır. Kısa menzilli füzeler, kara mayınları, top mermileri, deniz mayınları ve torpidolar gibi farklı formlarda görülebilirler.
Rusya ve ABD’nin taktik nükleer cephaneliklerinin gücünü ve boyutunu sınırlayan anlaşmalar var, ancak silahlar daha büyük muadilleri kadar düzenlenmiyor. Yıkımları daha küçük olsa da, kendi riskleri bulunmaktadır ve bu risklerin belki de en küçüğü, bir savaş alanında kullanılmaları durumunda gerginliği hızlı bir şekilde arttırma ihtimalinin oldukça yüksek olması.
James Martin Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Araştırmaları Merkezi Kıdemli Üyesi Nikolai Sokov, Nuclear Threat Initiative için yazdığı bir yazıda, “[taktik nükleer silahlar] bazı açılardan stratejik silahlardan daha tehlikelidir” diyor ve devam ediyor: “Küçük boyutları, hırsızlığa karşı savunmasızlıkları ve algılanan kullanılabilirlikleri, ulusal cephaneliklerde TNW’lerin varlığını küresel güvenlik için bir risk haline getiriyor. Ve farklı nedenlerle de olsa hem Rusya’da hem de ABD’de nükleer silahların kullanılabilirliğine ilişkin yeni algı, diğer ülkeler için tehlikeli bir emsal oluşturabilir.“
Kaynak: Chip
