Kısa bir mühlet evvel onaylanan Avrupa Çip Yasası, bloğun yarı iletken tedarikini garanti altına almasına, kendi kendine yeterliliğini sağlamasına ve teknoloji konusunda ABD ve Asya ile rekabet etmesine yardımcı olmayı amaçlıyor. Yarı iletkenler, global bir kıtlığın büyük araba üreticileri ve elektronik üreticileri için tedarik sıkıntılarına yol açmasının akabinde dünya hükümetleri için çetrefilli bir mevzu haline gelmişti. Alınan yeni kararlar kapsamında Avrupa, yabancı şirketlere bağımlılığını azaltmak için tedarik zincirini daha fazla denetim etmeye çalışacak.
Avrupa’dan ABD’ye yanıt
Avrupa Çip Yasası olarak isimlendirilen teşebbüs, bloğun teknoloji konusunda ABD ve Asya ile rekabet etmesine yardımcı olmayı, dünyadaki elektronik eser ve aygıtların ardındaki kritik bir teknoloji kesimi üzerinde denetimi sağlamayı amaçlıyor. AB Parlamentosu ve 27 üye ülke Salı günü mevzuat üzerinde mutabakata vardı. Yapılan açıklamada, yeni kuralların AB’nin yarı iletkenlerdeki global pazar payını 2030 yılına kadar %10’dan %20’ye çıkarmayı hedeflediği belirtildi.
İsveç Güç Bakanı Ebba Busch Salı günü yaptığı açıklamada, “Bu muahede, AB’nin çalkantılı vakitlerde dayanıklılığını teminat altına alırken yeşil ve dijital geçiş için büyük değer taşıyor. Yeni kurallar, kilit bölüm olan yarı iletkenler alanında Avrupa için gerçek bir ihtilali temsil ediyor.” dedi. Avrupa, yarı iletken yonga talebinin 2030‘a kadar ikiye katlanarak 1 trilyon dolar büyüklüğe ulaşacağını varsayım ediyor. 2021 yılında 1.1 trilyon adet mikroçip üretimi gerçekleştirildi ve AB‘nin bu üretimdeki hissesi yüzde 10 seviyesinde. Avrupa Çip Maddesi’nde neler var?
Avrupa Çip Yasası, tedarik zincirlerini garanti altına almayı, gelecekte yarı iletken kıtlığını önlemeyi ve dala yatırımı teşvik etmeyi amaçlayan 43 milyar avroluk (47 milyar dolar) devasa bir kamu ve özel yatırım paketi olarak özetlenebilir. Çip Maddesi’nin üç ana emeli bulunmakta:
- Büyük ölçekli kapasite ve inovasyon oluşturmak.
- AB’nin kendi kendine kâfi olmasını sağlamak.
- AB’yi gelecekteki muhtemel tedarik zinciri krizlerine hazırlamak.
AB’nin yürütme organı Avrupa Komitesi’nden yapılan açıklamada, AB Çip Maddesi’nin yenilikçi teknolojilerin endüstrileşmesini teşvik etmek için 6.2 milyar avro yatırım yapılacak. Yasa kapsamında yeni tesis inşalarına da önemli teşvikler sağlanacak. AB, bu yasanın hazırlandığını geçtiğimiz yıl duyurmuştu ve o vakitten bu yana yaklaşık 100 milyar avro düzeyinde kamu ve özel dal yatırım taahhüdü kıtaya çekilmiş durumda.
Neden değerli?
Yarı iletkenler ve çipler, rastgele bir elektronik aygıtın temel modülleridir. Akıllı telefonlardan arabalara kadar her alanda, her aygıtta kullanılıyorlar. Yarı iletkenler ve bunların ardındaki Doğu Asya merkezli tedarik zincirinde pandemi periyodunda yaşanan kriz, dünya genelinde önemli tesirlere sebep olmuştu. Bulunamayan ekran kartları, PS5 konsolları ve arabaların ardında bu sorun yatmaktaydı.
Tayvanlı yarı iletken devi TSMC, açık orta en büyük mikroçip üreticisi pozisyonunda lakin Çin ile Tayvan arasındaki tansiyon mümkün bir tedarik krizine yer hazırlayabilir. Hasebiyle ABD’nin CHIPS Yasası ve AB Çip Yasası, bir daha bu türlü meselelerin yaşanmaması için üretimi farklılaştırmaya odaklanıyor. AB halihazırda TSMC ve başkalarıyla rekabet edebilecek yeteneğe sahip firmalara sahip değil. Bu nedenle hazırlanan yasanın yatırımları AB’ye çekmesi bekleniyor. ABD’li dev çip üreticisi Intel, Avrupa’daki yatırımlarını artıran şirketler ortasında yer alıyor ve AB genelinde çip üretimini artırmak için 33 milyar avronun üzerinde yatırım taahhüdünde bulundu. Birleşik Krallık‘ta çip firmaları, hükümetten misal bir takviye görmedikleri için Birleşik Krallık’tan ayrılma tehdidinde bulunuyor. Yetkililer Avrupa içinde daha fazla yarı iletken geliştirilmesini istiyor, böylelikle büyük bir kıtlık riski ya da ulusal güvenliğe yönelik tehditlerle karşı karşıya kalmayacaklar. 
